Haid lewat boleh menjadi punca kekeliruan dan keresahan, terutamanya jika kehamilan bukanlah jawapannya atau anda tidak merancang untuk hamil.
Walaupun kehamilan adalah sebab yang paling terkenal untuk tidak datang haid, banyak faktor lain boleh menyebabkan ketidakteraturan haid.
Memahami faktor-faktor ini boleh membantu mentafsirkan perubahan dalam kitaran anda dan memberikan petunjuk tentang kesihatan keseluruhan anda.
Terdapat kajian yang menunjukkan bahawa kelaziman kitaran haid yang tidak teratur adalah antara 5 hingga 35.6% bergantung kepada usia, pekerjaan dan di mana anda tinggal. [1]
Dalam artikel ini, kita akan membincangkan 8 sebab haid anda mungkin lewat selain kehamilan.
Berapa Lama Adalah Normal untuk Haid Lewat?
Kebanyakan orang yang belum menopaus biasanya mempunyai tempoh kira-kira setiap 28 hari. Walau bagaimanapun, kitaran haid yang sihat boleh berkisar antara 21-40 hari.
Jika haid anda tidak berada dalam julat ini, ia mungkin disebabkan oleh salah satu punca berikut.
1. Stres (Tekanan)
Stres adalah salah satu punca yang paling biasa di sebalik kelewatan atau terlepas haid. Stres fizikal atau emosi yang tinggi boleh mengganggu hipotalamus, bahagian otak yang mengawal hormon yang bertanggungjawab untuk haid.
Stres menyebabkan lonjakan kortisol, hormon yang boleh menekan hormon reproduktif seperti estrogen dan progesteron.
Stres akan mengganggu ovulasi. Apabila ovulasi lewat, haid anda mungkin lewat atau tidak datang langsung.
Jika anda fikir stres mungkin menyebabkan haid anda lewat, cuba amalkan teknik relaksasi seperti meditasi, yoga atau pernafasan dalam.
Selain itu, anda juga boleh melakukan beberapa perubahan gaya hidup seperti mengekalkan jadual tidur yang konsisten
2. Berat Badan Rendah
Orang yang mengalami kecelaruan makan seperti anoreksia nervosa atau bulimia, mungkin mengalami ketidakteraturan dalam kitaran haid mereka.
Kehilangan berat badan yang terlalu banyak boleh menyebabkan kitaran haid tidak teratur dan mungkin menghentikan kitaran anda sama sekali.
Ini kerana tidak mempunyai lemak badan yang mencukupi boleh menghentikan ovulasi buat sementara waktu.
Orang yang mengambil bahagian dalam senaman lasak seperti maraton, juga mungkin mengalami ketidaktentuan kitaran haid juga.
3. Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)
PCOS adalah gangguan hormon yang menjejaskan sehingga 10% wanita dalam usia reproduktif. Ia merupakan punca utama haid tidak teratur atau terlepas.
PCOS menyebabkan pengeluaran berlebihan androgen (hormon lelaki), mengganggu ovulasi. Tanpa ovulasi, kitaran haid anda mungkin menjadi tidak teratur atau tidak hadir.
Kantung kecil berisi cecair (sista) boleh terbentuk pada ovari, menyukarkan lagi ovulasi.
Rawatan selalunya termasuk perubahan gaya hidup, kawalan kelahiran hormon atau ubat-ubatan.
4. Isu-isu Tiroid
Kelenjar tiroid memainkan peranan penting dalam mengawal metabolisme dan pengeluaran hormon, dan disfungsi tiroid boleh memberi kesan kepada kitaran haid anda.
Tiroid yang tidak aktif atau terlalu aktif boleh menyebabkan haid lewat atau terlepas.
Isu tiroid biasanya boleh dirawat dengan ubat. Selepas rawatan, haid anda mungkin akan kembali ke kitaran normal anda.
5. Kawalan Kelahiran
Anda mungkin mengalami perubahan dalam kitaran haid anda apabila anda mengambil atau menghentikan pil kawalan kelahiran.
Pil kawalan kelahiran mengandungi hormon estrogen dan progestin, yang menghalang ovari anda daripada mengeluarkan telur.
Ia boleh mengambil masa sehingga 3 bulan untuk kitaran anda menjadi konsisten semula selepas anda berhenti mengambil pil kawalan kelahiran.
6. Perimenopause
Perimenopause ialah tempoh peralihan yang membawa kepada menopaus, biasanya bermula pada usia 40-an tetapi kadangkala seawal lewat 30-an. Pada masa ini, turun naik hormon boleh menyebabkan haid tidak teratur.
7. Penyakit Kronik
Penyakit kronik seperti penyakit seliak dan diabetes boleh menjejaskan kitaran haid anda.
Penyakit seliak menyebabkan keradangan yang boleh menyebabkan kerosakan pada usus kecil anda. Ini boleh menyebabkan haid tidak teratur atau terlepas. [2]
Perubahan dalam gula darah dikaitkan dengan perubahan hormon, walaupun jarang berlaku, diabetes yang tidak terurus boleh menyebabkan haid anda tidak teratur.
Bila Nak Jumpa Doktor?
Walaupun haid tidak teratur sekali-sekala adalah perkara biasa, isu kronik tidak boleh diabaikan. Anda harus mendapatkan nasihat perubatan jika:
- Haid anda lewat secara konsisten selama lebih daripada tiga kitaran.
- Anda mengalami gejala-gejala tambahan seperti sakit yang teruk, pendarahan berat, atau discaj luar biasa.
- Anda mengesyaki keadaan perubatan seperti PCOS atau disfungsi tiroid.
Rumusan
Haid lewat boleh mempunyai banyak penjelasan selain kehamilan, daripada tekanan dan faktor gaya hidup kepada keadaan perubatan yang mendasarinya.
Jika anda tidak pasti tentang puncanya atau bimbang tentang ketidakaturan, berunding dengan ahli profesional kesihatan (doktor) boleh membantu mendiagnosis dan merawat isu itu dengan berkesan.
Rujukan
- Kwak, Y. et al. (2019). Prevalence of irregular menstruation according to socioeconomic status: A population-based nationwide cross-sectional study. PloS one.
- Casella, G. et al. (2016). Celiac disease and obstetrical-gynecological contribution. Gastroenterology and hepatology from bed to bench.