Penyakit Crohn: Punca, Gejala-gejala dan Rawatan

Penyakit Crohn adalah penyakit keradangan kronik yang menjejaskan saluran pencernaan, terutamanya usus kecil dan besar.

Selain kolitis ulseratif, penyakit Crohn turut dikelaskan sebagai penyakit keradangan usus (IBD) dan boleh menjejaskan mana-mana bahagian sistem pencernaan.

Penyakit Crohn boleh menyebabkan sakit perut yang teruk, cirit-birit, keletihan, penurunan berat badan, dan kekurangan zat makanan.

Walaupun banyak kajian telah dijalankan, punca sebenar penyakit ini masih tidak diketahui. Walau bagaimanapun, kemajuan dalam bidang perubatan telah meningkatkan diagnosis dan pilihan rawatan, membolehkan ramai pesakit menguruskan gejala mereka dengan lebih berkesan.

Punca dan Faktor Risiko

Walaupun punca sebenar penyakit Crohn masih belum diketahui, penyelidik percaya ia berpunca daripada gabungan faktor genetik, persekitaran, dan sistem imun.

1. Faktor Genetik

• Kajian menunjukkan bahawa penyakit Crohn mempunyai komponen genetik kerana ia sering berlaku dalam keluarga. ^[1]
• Gen tertentu, seperti NOD2, dikaitkan dengan peningkatan risiko menghidap penyakit ini. ^[1]
• Mereka yang mempunyai sejarah keluarga IBD lebih berkemungkinan menghidap penyakit Crohn.

2. Disfungsi Sistem Imun

• Tindak balas imun yang tidak normal boleh menyebabkan tubuh secara salah menyerang saluran pencernaan.
• Sistem imun menyerang lapisan usus, menyebabkan keradangan kronik.

Faktor Risiko

• Sejarah keluarga: Anda berisiko menghidap penyakit ini sekiranya mempunyai ahli keluarga terdekat yang turut menghidap penyakit Crohn.
• Merokok: Merokok adalah faktor risiko utama dan boleh memburukkan gejala.
• Stres atau Tekanan: Tekanan atau stres boleh mempengaruhi “flare-up”, walaupun ia bukan punca utama penyakit ini.
• Ubat Antirandang Bukan Steroid (NSAID): Ubat seperti ibuprofen, naproxen dan diclofenac boleh menyebabkan keradangan usus yang memburukkan lagi keadaan penyakit ini.

Gejala-gejala Penyakit Crohn

Gejala-gejala penyakit Crohn berbeza-beza bergantung pada bahagian saluran pencernaan yang terjejas.

Gejala-gejala ini boleh berkisar daripada ringan hingga teruk dan mungkin datang dan pergi, dengan tempoh remisi dan flare-up.

Tanda-tanda dan gejala-gejala yang lazim berlaku adalah seperti berikut:

• Sakit Perut dan Kekejangan: Selalunya teruk dan berterusan akibat keradangan dalam usus.
• Cirit-Birit: Kerap membuang air besar dan berair, kadangkala mengandungi darah atau lendir.
• Keletihan: Keradangan kronik dan penyerapan nutrien yang lemah boleh menyebabkan keletihan berterusan.
• Penurunan Berat Badan dan Kekurangan Zat Makanan: Kesukaran menyerap nutrien boleh menyebabkan penurunan berat badan yang tidak disengajakan dan kekurangan vitamin.
• Demam: Keradangan dan jangkitan boleh menyebabkan demam sesekali.
• Luka di Mulut: Ulser yang menyakitkan di dalam mulut adalah manifestasi luar usus yang biasa.
• Fisur dan Abses di Dubur: Keradangan boleh menyebabkan rekahan atau jangkitan di sekitar dubur.

Komplikasi Serius

Penyakit Crohn boleh menyebabkan komplikasi yang mungkin memerlukan lebih banyak rawatan atau, mungkin, pembedahan.

• Penyumbatan Usus: Keradangan kronik boleh menyebabkan parut dan penyempitan usus, mengakibatkan halangan.
• Fistula: Sambungan tidak normal antara bahagian usus yang berlainan atau antara usus dan organ lain.
• Risiko Kanser Kolon: Keradangan jangka panjang meningkatkan risiko kanser kolorektal.
• Masalah Malserapan: Kekurangan zat besi, B12, vitamin D, dan nutrien penting lain boleh berlaku.

Diagnosis

Diagnosis penyakit Crohn memerlukan gabungan ujian untuk menolak keadaan lain dan mengesahkan keradangan dalam saluran pencernaan.

• Sejarah Perubatan dan Pemeriksaan Fizikal: Doktor menilai gejala, sejarah keluarga, dan faktor gaya hidup.
• Ujian Darah: Mengesan keradangan, anemia, atau kekurangan vitamin.
• Ujian Najis: Membantu menolak jangkitan dan memeriksa darah dalam najis.
• Endoskopi dan Kolonoskopi: Membolehkan visualisasi langsung saluran pencernaan dan biopsi tisu yang terjejas.
• Kajian Pengimejan: Imbasan CT, MRI, dan X-ray membantu mengenal pasti keradangan, fistula, atau penyempitan.

Pilihan Rawatan

Walaupun tiada penawar untuk penyakit Crohn, rawatan tertumpu kepada mengurangkan keradangan, menguruskan gejala, dan mencegah komplikasi.

Pelan rawatan disesuaikan berdasarkan tahap keterukan penyakit, bahagian yang terjejas, dan kesihatan keseluruhan.

1. Ubat-Ubatan

• Ubat Antiradang: Kortikosteroid (contohnya, prednison) membantu mengawal flare-up tetapi tidak sesuai untuk penggunaan jangka panjang kerana kesan sampingan.
• Imunosupresan: Ubat seperti azathioprine dan methotrexate menekan tindak balas imun untuk mengurangkan keradangan.
• Terapi Biologi: Ubat seperti infliximab (Remicade) dan adalimumab (Humira) menyasarkan laluan keradangan tertentu untuk mengawal gejala.
• Antibiotik: Digunakan untuk merawat jangkitan dan mengurangkan pertumbuhan bakteria dalam usus.
• Penghilang Sakit: Paracetamol lebih disyorkan berbanding NSAID seperti ibuprofen yang boleh memburukkan gejala.

2. Perubahan Diet dan Gaya Hidup

• Pelarasan Diet: Makan dalam bahagian kecil dan mengelakkan makanan pencetus seperti tenusu, makanan tinggi serat, dan makanan berlemak boleh membantu.
• Penghidratan: Minum banyak cecair untuk mencegah dehidrasi akibat cirit-birit.
• Suplemen Pemakanan: Vitamin B12, zat besi, kalsium, dan vitamin D mungkin diperlukan bagi mereka yang mengalami masalah malabsorption.
• Berhenti Merokok: Berhenti merokok meningkatkan hasil rawatan penyakit secara signifikan.
• Pengurusan Tekanan: Meditasi, yoga, dan terapi boleh membantu mengurangkan flare-up berkaitan tekanan.

3. Campur Tangan Pembedahan

• Reseksi Usus: Mengeluarkan bahagian usus yang rosak apabila ubat gagal berkesan.
• Strikturoplasti: Melebarkan kawasan usus yang sempit tanpa membuang bahagian usus.
• Rawatan Fistula dan Abses: Campur tangan pembedahan sering diperlukan untuk komplikasi yang teruk.

Pembedahan dianggap sebagai pilihan terakhir tetapi mungkin diperlukan dalam kes penyumbatan teruk, pendarahan, atau perforasi.

Hidup dengan Penyakit Crohn

Menguruskan penyakit Crohn memerlukan penjagaan jangka panjang dan pelarasan gaya hidup. Ramai pesakit dapat menjalani kehidupan yang berkualiti dengan mengekalkan diet seimbang, mengikuti rawatan yang ditetapkan, dan mendapatkan sokongan daripada profesional perubatan serta kumpulan sokongan.

Kesimpulan

Penyakit Crohn adalah keadaan yang kompleks dan sering tidak dapat diramalkan, tetapi dengan rawatan yang betul dan penyesuaian gaya hidup, ramai pesakit dapat menguruskan gejala dengan berkesan.

Diagnosis awal, penjagaan perubatan yang khusus, dan strategi pengurusan proaktif adalah kunci untuk meningkatkan kualiti hidup anda yang menghidap penyakit ini.