Ubi kentang selalu dianggap sebagai makanan tidak sihat. Walau bagaimanapun, sebenarnya ubi kentang mempunyai banyak khasiat dan kebaikan kepada kesihatan.
Ubi kentang boleh menjadi satu hidangan yang lazat, mengenyangkan dan sihat jika disediakan dengan cara yang betul.
Ubi kentang adalah makanan ruji di banyak negara terutamanya negara barat seperti Amerika Syarikat. Dianggarkan, seorang rakyat Amerika memakan 25 kilogram ubi kentang setiap tahun.
Ubi kentang adalah ubi yang tumbuh daripada akar dari tumbuhan Solanum tuberosum. Ubi kentang juga turut dikategorikan sebagai sayur nightshade yang tumbuh dan berbunga pada waktu malam dan kawasan teduh.
Terdapat kira-kira 7 jenis kentang yang boleh didapati terutamanya di Amerika Syarikat iaitu:
- Kentang Russet: Kentang besar yang mempunyai kulit yang kasar dan isi yang pucat.
- Kentang kuning: Kentang yang mempunyai kulit emas nipis dan isi kuning.
- Kentang putih: Kentang yang mempunyai kulit nipis berwarna kuning air atau sawo matang dengan isi pucat.
- Kentang merah: Kentang yang mempunyai kulit nipis berwarna merah dan isi pucat.
- Kentang ungu atau biru: Kentang yang mempunyai kulit berwarna ungu gelap atau biru dengan isi berwarna ungu.
- Kentang Fingerling: Kentang ini bersaiz kecil dan berbentuk tiub dan mempunyai isi dan kulit yang pelbagai.
- Kentang muda (baby potatoes): Kentang yang dituai awal. Kentang ini mempunyai kulit yang nipis, halus dan isi berkrim.
Sebagai makanan ruji bagi sesetengah negara, para penyelidik mengkaji khasiat atau kebaikan ubi kentang terhadap kesihatan manusia.
Berikut adalah khasiat-khasiat ubi kentang yang bermanfaat kepada kesihatan berdasarkan kajian saintifik:
1. Kaya dengan Pelbagai Nutrien
Ubi kentang adalah sumber makanan yang baik untuk mendapatkan pelbagai vitamin dan mineral.
Bagi 100 gram ubi kentang mentah, terdapat nutrien-nutrien berikut: [1]
- Kalori/Tenaga: 77 kcal
- Protein: 2.05 gram
- Karbohidrat: 17.5 gram
- Serat: 2.1 gram
- Kalsium: 12 miligram
- Zat besi: 0.81 miligram
- Magnesium: 23 miligram
- Fosforus: 57 miligram
- Kalium: 425 miligram
- Zink: 0.3 miligram
- Tembaga: 0.11 miligram
- Mangan: 0.15 miligram
- Selenium: 0.4 miligram
- Vitamin C: 19.7 miligram
- Vitamin B1: 0.08 miligram
- Vitamin B2: 0.03 miligram
- Vitamin B3: 1.06 miligram
- Vitamin B5: 0.3 miligram
- Vitamin B6: 0.3 miligram
- Folat: 15.0 mikrogram
- Vitamin E: 0.01 miligram
- Vitamin K: 2.0 mikrogram
Ubi kentang juga mengandungi sebatian yang dikenali sebagai asid lipoik alfa (ALA) yang boleh membantu badan menukarkan glukosa kepada tenaga.
Terdapat bukti yang menunjukkan asid lipoik alfa boleh membantu mengawal paras gula darah, menambah baik vasolidasi, memelihara otak dan tisu saraf serta melindungi daripada retinopati bagi pesakit diabetes. [2]
2. Mengandungi Antioksidan
Ubi kentang juga turut kaya dengan sebatian antioksidan seperti kuersetin, katekin, asid kafeik, asid klorogenik, vitamin C dan vitamin E. [3]
Antioksidan ialah sebatian yang boleh melindungi sel-sel sihat dalam badan daripada tekanan oksidatif yang disebabkan oleh radikal bebas yang berlebihan.
Tekanan oksidatif banyak dikaitkan dengan penyakit-penyakit kronik seperti penyakit jantung, diabetes, kanser atau Alzheimer.
Terdapat kajian tabung uji yang menunjukkan antioksidan yang terdapat dalam ubi kentang boleh menyekat pertumbuhan sel-sel kanser hati dan usus besar. [4]
3. Baik untuk Sistem Penghadaman
Ubi kentang mengandungi serat yang istimewa yang dikenali sebagai kanji resistan. Kanji resistan mempunyai kebaikan serat larut dan serat tidak larut.
Kanji resistan boleh bertindak sebagai prebiotik iaitu makanan kepada bakteria baik dalam usus besar dan seterusnya meningkatkan kesihatan suus.
Selain itu, kanji resistan juga boleh mencegah atau merawat sembelit dan sindrom usus rengsa.
Kajian menunjukkan kanji resistan yang ditukarkan menjadi asid lemak rantaian pendek (butirat) dalam usus boleh menguatkan pertahanan usus besar dan mengurangkan risiko kanser usus besar. [5]
4. Boleh Mengurangkan Kerintangan Insulin
Rintangan insulin ialah keadaan apabila sel-sel di dalam otot, lemak dan hati tidak bertindak balas dengan baik terhadap insulin dan sukar untuk mengambil glukosa (gula) dalam darah.
Akibatnya, pankreas menghasilkan lebih banyak insulin untuk membantu glukosa masuk ke dalam sel-sel badan bagi digunakan sebagai tenaga.
Rintangan insulin biasanya berlaku kepada individu yang menghidap pradiabetes.
Kajian terhadap haiwan mendapati haiwan yang diberi makan dengan kanji resistan menunjukkan pengurangan terhadap kerintangan insulin. Ini bermakna badan mereka lebih berkesan dalam menyingkirkan gula berlebihan dalam darah. [6]
Kajian klinikal kecil terhadap 10 orang pula menunjukkan pengambilan 30 gram kanji resistan setiap hari selama 4 minggu berjaya mengurangkan kerintangan insulin sebanyak 33%. [7]
5. Baik untuk Kesihatan Tulang
Kandungan zat besi, fosforus, kalsium, magnesium dan zink dalam ubi kentang turut bermanfaat kepada kesihatan tulang.
Mineral zink dan zat besi memainkan peranan penting dalam penghasilan dan pematangan kolagen.
Mineral fosforus dan kalsium pula adalah dua mineral penting yang membantu pemineralan tulang. Mineral fosforus adalah antara mineral terbanyak yang terkandung di dalam tulang dan gigi.
6. Baik untuk Kesihatan Kulit dan Sistem Imun
Ubi kentang juga turut berkhasiat kepada kesihatan kulit dan kekuatan sistem imun kerana kaya dengan vitamin C.
Selain bertindak sebagai antioksidan, vitamin C juga turut menyokong pembentukan kolagen. Kolagen ialah protein yang memberikan struktur kepada kulit dan mengurangkan kedutan dan meningkatkan tekstur kulit.
Kajian turut mendapati vitamin C boleh membantu meningkatkan kekuatan sistem imun dengan mengurangkan keterukan dan tempoh demam selesema. [8]
7. Sangat Mengenyangkan
Selain mempunyai banyak nutrien, ubi kentang juga sangat mengenyangkan.
Dalam satu kajian, 11 orang diberi makan 38 makanan dan diminta menilai makanan berdasarkan kenyangnya. Kentang menerima penarafan kenyang tertinggi berbanding makanan lain.
Malah, ubi kentang dinilai sebagai tujuh kali lebih mengenyangkan daripada croissant, yang disenaraikan sebagai makanan paling kurang mengenyangkan. [9]
Tambahan itu lagi, makanan yang mengenyangkan boleh membantu anda mengawal berat badan atau mengurangkan berat badan.
8. Bebas Gluten
Bagi anda yang mempunyai tak tolerans gluten atau penyakit seliak, ubi kentang adalah pilihan yang baik untuk mendapatkan karbohidrat, protein dan lain-lain.
Penghidap penyakit seliak akan mengalami ketidakselesaan yang teruk sekiranya mereka memakan makanan yang mengandungi gluten.
Apa yang Menyebabkan Ubi Kentang Tidak Sihat?
Secara umumnya, ubi kentang menjadi makanan yang tidak sihat apabila ia ditambah dengan hias atas (topping) yang banyak seperti mayonis, keju, krim masam atau sos.
Selain itu, memasak ubi kentang dengan cara mengorengnya boleh menyebabkan pertambahan kalori serta lemak kepada makanan ini.
Kaedah memasak dengan memangang, membakar atau merebus adalah kaedah memasak ubi kentang yang lebih sihat.
Rumusan
Ubi kentang adalah sayur berkanji yang kaya dengan pelbagai vitamin, mineral dan antioksidan.
Terdapat kajian-kajian saintifik yang mendapati ubi kentang mempunyai khasiat yang agak mengagumkan seperti meningkatkan kesihatan sistem penghadaman, mengawal paras gula darah, meningkatkan kekuatan sistem imun dan lain-lain lagi.
Selain itu, ubi kentang juga merupakan makanan yang mengenyangkan dan bebas gluten.
Anda boleh menikmati khasiat ubi kentang dengan menambahnya dalam diet harian secara bersederhana.
Rujukan
- U.S. Department of Agriculture, Agricultural Research Service. FoodData Central, 2019. Potatoes, flesh and skin, raw
- Ansar, H. et al. (2011). Effect of alpha-lipoic acid on blood glucose, insulin resistance and glutathione peroxidase of type 2 diabetic patients. Saudi medical journal.
- Camire, M. E. et al. (2009). Potatoes and human health. Critical reviews in food science and nutrition.
- Wang, Q. et al. (2011). Inhibitory effect of antioxidant extracts from various potatoes on the proliferation of human colon and liver cancer cells. Nutrition and cancer.
- Canani, R. B. et al. (2011). Potential beneficial effects of butyrate in intestinal and extraintestinal diseases. World journal of gastroenterology.
- Bindels, L. B. et al. (2017). Resistant starch can improve insulin sensitivity independently of the gut microbiota. Microbiome.
- Robertson, M. D. et al. (2005). Insulin-sensitizing effects of dietary resistant starch and effects on skeletal muscle and adipose tissue metabolism. The American journal of clinical nutrition.
- Hemilä, H., & Chalker, E. (2013). Vitamin C for preventing and treating the common cold. The Cochrane database of systematic reviews.
- Holt, S. H. et al. (1995). A satiety index of common foods. European journal of clinical nutrition.