Kemandulan Lelaki: Ini yang Anda Perlu Tahu

Kemandulan lelaki adalah masalah yang meluas tetapi sering diabaikan, yang menjejaskan berjuta-juta lelaki di seluruh dunia.

Ia menyumbang hampir 50% daripada kes kemandulan atau ketidaksuburan dalam pasangan yang bergelut untuk mendapatkan zuriat.

Walaupun begitu, masih terdapat kurangnya kesedaran dan stigma yang menghalang ramai lelaki daripada mendapatkan diagnosis dan rawatan yang sewajarnya.

Artikel ini menerangkan punca, faktor risiko, kaedah diagnosis, serta rawatan untuk kemandulan lelaki.

Dengan memahami isu ini dengan lebih baik, anda dan pasangan anda dapat mengambil langkah yang lebih bijak untuk meningkatkan kesihatan reproduktif dan mencapai impian anda untuk memiliki anak.

Apa Itu Kemandulan Lelaki?

Kemandulan lelaki merujuk kepada ketidakmampuan seorang lelaki untuk menghamilkan pasangannya walaupun telah melakukan hubungan seks secara tetap tanpa perlindungan selama tempoh yang lama (biasanya setahun atau lebih).

Keadaan ini berlaku akibat masalah dalam pengeluaran sperma, fungsi sperma, atau penghantaran sperma.

Sistem pembiakan lelaki yang normal dan sihat akan menghasilkan sperma di dalam testis, menyimpannya di epididimis, dan mengeluarkannya melalui air mani semasa ejakulasi.

Sebarang gangguan dalam proses ini boleh menyebabkan kemandulan.

Punca Utama Kemandulan Lelaki

Terdapat pelbagai faktor yang boleh menyebabkan seorang lelaki mengalami masalah kesuburan.

Secara umumnya, punca-punca ini boleh dibahagikan kepada tiga kategori utama: masalah perubatan, faktor gaya hidup, dan pengaruh persekitaran.

1. Punca Perubatan

• Varikosele: Ini adalah salah satu punca kemandulan lelaki yang boleh dirawat. Varikosele berlaku apabila urat dalam skrotum membesar, menyebabkan suhu testis meningkat dan mengganggu pengeluaran serta kualiti sperma.
• Ketidakseimbangan Hormon: Gangguan hormon yang mempengaruhi tahap testosteron atau hormon lain yang terlibat dalam penghasilan sperma boleh menyebabkan ketidaksuburan.
• Jangkitan: Penyakit kelamin seperti chlamydia dan gonorea, atau jangkitan yang menyerang sistem reproduktif seperti epididimitis dan orkitis, boleh merosakkan tisu penghasil sperma atau menghalang aliran sperma.
• Gangguan Genetik: Keadaan seperti sindrom Klinefelter, mikrodelesi kromosom Y, dan fibrosis sista boleh menyebabkan pengeluaran sperma yang lemah atau ketidaksuburan obstruktif.
• Disfungsi Ereksi dan Masalah Ejakulasi: Masalah seperti ejakulasi pramatang, ejakulasi retrograd (di mana air mani memasuki pundi kencing dan bukannya keluar melalui zakar), serta libido rendah boleh menghalang kehamilan.
• Kecederaan atau Pembedahan Testis: Trauma, pembedahan seperti vasektomi, atau keadaan seperti testis yang tidak turun (undescended testicles) boleh menjejaskan penghasilan dan fungsi sperma.

2. Faktor Gaya Hidup

• Merokok: Merokok boleh mengurangkan jumlah sperma, melemahkan pergerakan sperma, dan meningkatkan kerosakan DNA sperma.
• Pengambilan Alkohol dan Dadah: Pengambilan alkohol yang berlebihan, steroid anabolik, serta dadah seperti ganja dan kokain boleh memberi kesan negatif terhadap kualiti sperma.
• Obesiti: Berat badan berlebihan boleh mengganggu keseimbangan hormon dan meningkatkan tekanan oksidatif, yang menjejaskan penghasilan sperma.
• Pemakanan Tidak Seimbang: Kekurangan nutrien penting seperti zink, vitamin C, dan antioksidan boleh menjejaskan kesihatan sperma.
• Pendedahan Berlebihan kepada Haba: Kerap menggunakan tab mandi panas, sauna, atau meletakkan komputer riba di atas pangkuan boleh meningkatkan suhu skrotum dan mengurangkan pengeluaran sperma.

3. Faktor Persekitaran dan Pekerjaan

• Pendedahan kepada Bahan Kimia dan Toksik: Bahan industri, racun perosak, logam berat, dan radiasi boleh menjejaskan pengeluaran dan kualiti sperma.
• Rawatan Kanser: Kemoterapi dan terapi radiasi boleh merosakkan penghasilan sperma dan menyebabkan ketidaksuburan kekal.
• Tekanan Berpanjangan: Stres kronik boleh mempengaruhi tahap hormon dan mengurangkan jumlah serta pergerakan sperma.

Diagnosis

Jika pasangan mengalami kesukaran untuk hamil, kedua-duanya perlu menjalani pemeriksaan kesuburan. Diagnosis kemandulan lelaki melibatkan:

• Sejarah Perubatan dan Pemeriksaan Fizikal: Doktor akan menilai sejarah perubatan, pembedahan, ubat-ubatan, gaya hidup, dan kesihatan seksual.
• Analisis Air Mani: Sampel air mani diperiksa untuk menilai jumlah sperma, pergerakan, bentuk, dan faktor lain yang mempengaruhi kesuburan.
• Ujian Hormon: Ujian darah dilakukan untuk mengukur tahap testosteron, FSH, LH, dan prolaktin.
• Ujian Genetik: Jika jumlah sperma terlalu rendah atau tiada, ujian genetik boleh mengesan sebarang kelainan kromosom.
• Ultrabunyi Skrotum: Teknik pengimejan ini membantu mengesan keabnormalan seperti varikosele atau halangan dalam sistem reproduktif.
• Ujian Air Kencing selepas Ejakulasi: Ujian ini mengesan ejakulasi retrograd, di mana air mani memasuki pundi kencing.

Pilihan Rawatan untuk Kemandulan Lelaki

Rawatan bergantung kepada punca ketidaksuburan tersebut. Beberapa kes boleh dipulihkan, manakala yang lain memerlukan teknologi pembiakan bantuan untuk mencapai kehamilan.

1. Rawatan Perubatan

• Pembedahan Varikosele: Pembedahan ini boleh meningkatkan penghasilan dan kualiti sperma.
• Terapi Hormon: Jika terdapat ketidakseimbangan hormon, ubat seperti clomiphene citrate, suntikan hCG, atau terapi testosteron boleh diberikan.
• Rawatan Antibiotik: Jangkitan boleh dirawat dengan antibiotik bagi mencegah kerosakan lanjut.
• Rawatan Disfungsi Ereksi: Ubat seperti sildenafil (Viagra) atau tadalafil (Cialis) boleh membantu masalah ereksi.

2. Perubahan Gaya Hidup

• Berhenti merokok, mengurangkan alkohol, dan mengelakkan dadah boleh meningkatkan kesihatan sperma.
• Mengamalkan diet sihat yang kaya dengan antioksidan, zink, dan asid folik boleh meningkatkan kesuburan.
• Menguruskan stres melalui meditasi, yoga, dan terapi boleh menyokong keseimbangan hormon.

3. Teknologi Pembiakan Bantuan (ART)

• Intrauterine Insemination (IUI): Sperma diletakkan terus ke dalam rahim untuk meningkatkan peluang persenyawaan.
• Persenyawaan In Vitro (IVF): Sperma dan telur digabungkan di makmal sebelum embrio dipindahkan ke rahim.
• Intracytoplasmic Sperm Injection (ICSI): Satu sperma disuntik terus ke dalam telur untuk meningkatkan persenyawaan.
• Pendermaan Sperma: Jika sperma terlalu lemah atau tiada, sperma penderma boleh digunakan.

Kesimpulan

Kemandulan lelaki adalah masalah yang biasa tetapi boleh dirawat. Dengan diagnosis yang betul dan rawatan yang sesuai, ramai lelaki boleh meningkatkan kesuburan mereka.

Jika anda atau pasangan menghadapi masalah kesuburan, dapatkan bantuan perubatan awal untuk meningkatkan peluang kehamilan.