Neuropati Periferi Diabetes: Gejala-gejala, Punca dan Rawatan

Neuropati Periferi Diabetes (DPN) ialah sejenis kerosakan saraf yang disebabkan oleh diabetes yang menjejaskan saraf periferi, iaitu saraf di luar otak dan saraf tunjang.

Saraf ini bertanggungjawab untuk menghantar isyarat antara sistem saraf pusat dan seluruh badan. Apabila saraf ini rosak, ia boleh membawa kepada pelbagai gejala, termasuk sakit, kebas, dan kelemahan, terutamanya di tangan dan kaki.

Artikel ini akan meneroka gejala,punca diagnosis, rawatan dan pencegahan neuropati periferi diabetes.

Gejala-gejala Neuropati Periferi Diabetes

Gejala-gejala neuropati periferi diabetes boleh berbeza-beza bergantung kepada keparahan kerosakan saraf dan saraf mana yang terjejas.

Gejala-gejala yang biasa berlaku adalah:

• Kebas dan Kesemutan: Gejala awal DPN yang biasa ialah rasa kebas atau kesemutan, terutamanya pada tangan dan kaki. Ini boleh terasa seperti “pin dan jarum” dan mungkin lebih ketara pada waktu malam.
• Sakit: Ramai penghidap DPN mengalami kesakitan, yang boleh berkisar daripada ketidakselesaan ringan kepada sakit yang teruk dan melemahkan. Kesakitan sering digambarkan sebagai terbakar, menikam, atau menembak dan boleh menjadi lebih teruk pada waktu malam.
• Kelemahan Otot: Apabila saraf yang mengawal otot menjadi rosak, kelemahan otot mungkin berkembang. Ini boleh menyukarkan untuk melakukan tugas harian, seperti berjalan atau menggenggam objek.
• Kepekaan terhadap Sentuhan: Penghidap DPN mungkin menjadi terlalu sensitif terhadap sentuhan, malah tekanan ringan atau sentuhan boleh menyebabkan kesakitan (keadaan yang dikenali sebagai allodynia).
• Kehilangan Imbangan dan Koordinasi: Kerosakan saraf pada kaki boleh menjejaskan keseimbangan dan koordinasi seseorang, meningkatkan risiko jatuh.
• Ulser dan Jangkitan Kaki: Sensasi yang berkurangan pada kaki boleh menyukarkan untuk mengesan kecederaan atau jangkitan, yang membawa kepada ulser yang boleh menjadi serius jika tidak dirawat dengan segera.

Punca yang Menyebabkan DPN

Neuropati periferi diabetes disebabkan oleh paras gula darah tinggi yang berpanjangan. Dari masa ke masa, paras gula yang tinggi boleh merosakkan saluran darah kecil yang membekalkan nutrien dan oksigen kepada saraf, yang membawa kepada kerosakan saraf.

Kerosakan ini mengganggu fungsi normal saraf periferi, menjejaskan keupayaannya untuk menghantar isyarat dengan betul.

Beberapa faktor menyumbang kepada pembentukan DPN, adalah:

• Hiperglisemia (Gula Darah Tinggi): Paras gula darah tinggi yang kronik adalah punca utama kerosakan saraf pada penghidap diabetes. Semakin lama seseorang menghidap diabetes, dan semakin kurang terkawal paras gula dalam darah mereka, semakin besar risiko mendapat DPN.
• Tempoh Diabetes: Risiko berlaku DPN meningkat dengan tempoh diabetes. Orang yang menghidap diabetes selama bertahun-tahun lebih berkemungkinan mengalami kerosakan saraf.
• Faktor Metabolik: Tahap lipid yang tidak normal, obesiti, dan rintangan insulin adalah faktor metabolik yang boleh memburukkan lagi risiko kerosakan saraf.
• Faktor Genetik: Sesetengah individu mungkin mempunyai kecenderungan genetik untuk mengembangkan neuropati, menjadikan mereka lebih terdedah kepada kerosakan saraf walaupun dengan kawalan gula darah yang baik.
• Faktor Gaya Hidup: Merokok dan pengambilan alkohol boleh meningkatkan risiko terjadinya DPN. Merokok mengurangkan aliran darah ke saraf, manakala pengambilan alkohol yang berlebihan boleh merosakkan saraf secara langsung.

Diagnosis

Mendiagnosis neuropati periferi diabetes melibatkan gabungan sejarah perubatan, pemeriksaan fizikal dan ujian diagnostik.

Matlamatnya adalah untuk mengenal pasti tahap kerosakan saraf dan menolak kemungkinan punca lain kepada gejala-gejala yang berlaku.

• Sejarah Perubatan: Sejarah perubatan yang menyeluruh adalah penting dalam mendiagnosis DPN. Doktor akan bertanya tentang pengurusan diabetes pesakit, gejala, dan sebarang keadaan perubatan lain yang boleh menyumbang kepada neuropati.
• Pemeriksaan Fizikal: Semasa pemeriksaan fizikal, doktor akan menilai refleks pesakit, kekuatan otot, dan kepekaan terhadap sentuhan, getaran, dan suhu. Doktor mungkin menggunakan garpu tala, monofilamen, atau alat lain untuk menilai tindak balas saraf terhadap rangsangan.
• Kajian Pengaliran Saraf (NCS) dan Elektromiografi (EMG): Ujian ini mengukur sejauh mana isyarat elektrik bergerak melalui saraf dan otot. Kajian pengaliran saraf menilai kelajuan dan kekuatan isyarat saraf, manakala elektromiografi menilai aktiviti elektrik otot.
• Ujian Darah: Ujian darah mungkin dijalankan untuk memeriksa keadaan lain yang boleh menyebabkan gejala yang serupa, seperti kekurangan vitamin, penyakit buah pinggang atau masalah tiroid.

Rawatan untuk Neuropati Periferi Diabetes

Walaupun tiada penawar untuk DPN, pelbagai rawatan boleh membantu menguruskan gejala dan memperlahankan perkembangan penyakit ini.

Rawatan biasanya melibatkan gabungan perubahan gaya hidup, ubat-ubatan, dan terapi.

• Kawalan Gula Darah: Aspek yang paling penting dalam mengurus DPN ialah mengekalkan paras gula darah dalam julat sasaran. Kawalan glisemik yang ketat boleh membantu mencegah kerosakan saraf selanjutnya dan mengurangkan gejala. Ini mungkin melibatkan pelarasan diet, meningkatkan aktiviti fizikal dan menggunakan ubat-ubatan atau terapi insulin.
• Ubat-ubatan untuk Melegakan Sakit: Beberapa ubat boleh membantu melegakan kesakitan yang berkaitan dengan DPN. Ini termasuk:
  • Ubat Pelega Kesakitan Belian Kaunter: Seperti acetaminophen (paracetamol) atau ubat antiradang bukan steroid (NSAIDs).
  • Antidepresan: Antidepresan tertentu seperti amitriptyline, duloxetine, atau venlafaxine, berkesan dalam merawat sakit saraf.
  • Antikonvulsan: Ubat-ubatan seperti gabapentin dan pregabalin biasanya digunakan untuk merawat sakit neuropatik.
  • Rawatan Topikal: Krim capsaicin atau tompok lidocaine boleh disapu pada kulit untuk memberikan kelegaan sakit setempat.
• Terapi Fizikal: Terapi fizikal boleh membantu meningkatkan kekuatan otot, koordinasi dan keseimbangan, mengurangkan risiko jatuh dan meningkatkan mobiliti keseluruhan.
• Rangsangan Saraf Elektrik Transcutaneous (TENS): Terapi TENS melibatkan penggunaan arus elektrik ringan pada kulit, yang boleh membantu mengurangkan kesakitan dengan mengganggu penghantaran isyarat sakit.
• Terapi Alternatif: Sesetengah orang mendapat kelegaan daripada gejala melalui terapi alternatif seperti akupunktur, biofeedback atau terapi urut. Walau bagaimanapun, lebih banyak kajian diperlukan untuk mengesahkan keberkesanan rawatan ini.

Bila Perlu Berjumpa Doktor?

Kesakitan akibat neuropati boleh menjejaskan kualiti hidup dan membawa kepada perasaan sedih. Sekiranya anda mengalami kesakitan, anda perlu mendapatkan rawatan perubatan. Ubat-ubatan tertentu boleh membantu mengurangkan kesakitan.

Di samping itu, jika anda mempunyai luka yang tidak sembuh, melihat sebarang kecacatan, atau mengalami sakit otot, kelemahan atau kekejangan, anda harus menghubungi doktor anda.