Memahami Kanser Mulut dan Cara Mengurangkan Risikonya

Kanser mulut memberi kesan kepada ratusan ribu orang di seluruh dunia setiap tahun dan banyak kes dikesan lewat.

Berita baiknya, kanser mulut antara kanser yang paling boleh dicegah dan paling mudah dirawat jika ditemui pada peringkat awal.

Cabarannya ialah kesedaran. Ramai orang tidak tahu apa yang perlu diperhatikan atau bila perlu mendapatkan pemeriksaan. Kekosongan ini memberi ruang kepada penyakit untuk berkembang dalam diam.

Artikel ini menerangkan apa itu kanser mulut, faktor risiko utama, tanda amaran yang penting, cara ia didiagnosis dan langkah untuk mengurangkan risiko.

Pengetahuan mungkin tidak menghapuskan rasa takut, tetapi ia membantu anda bertindak lebih awal.

Apa Itu Kanser Mulut

Kanser mulut atau kanser oral berlaku apabila sel dalam bahagian mulut mula membiak tanpa kawalan.

Ia boleh muncul pada lidah, gusi, bibir, bahagian dalam pipi, lelangit, lantai mulut dan juga kelenjar air liur kecil.

Kebanyakan kes adalah karsinoma sel skuamus. Kanser ini bermula dalam sel rata yang melapisi bahagian dalam mulut dan boleh berkembang dengan cepat.

Inilah sebabnya diagnosis awal sangat penting.

Mengapa Kanser Mulut Berlaku?

Kanser terjadi apabila DNA sel rosak. Banyak perkara boleh mencetuskan kerosakan ini. Ada risiko yang boleh diubah, ada yang tidak.

Mengetahui perbezaannya membantu anda fokus pada perkara yang anda boleh kawal.

1. Penggunaan Tembakau

Ini faktor risiko paling kuat. Rokok, cerut, paip, tembakau kunyah dan vape meningkatkan risiko kanser mulut.

Asap dan bahan kimia merengsakan sel mulut dan menyebabkan perubahan berbahaya.

2. Pengambilan Alkohol

Minum alkohol dalam jumlah tinggi secara kerap juga meningkatkan risiko. Alkohol melemahkan lapisan mulut dan memudahkan bahan berbahaya memasuki sel.

Risiko meningkat lebih tinggi jika alkohol dan tembakau digunakan bersama.

3. Virus Papilloma Manusia

Sesetengah strain HPV, terutama HPV 16, boleh menyebabkan kanser di tekak dan mulut.

Risiko ini semakin meningkat dalam kalangan belia. Vaksin HPV membantu mengurangkan risiko ini.

4. Pendedahan Matahari Berlebihan.

Ramai orang lupa bahawa bibir juga kulit. Pendedahan matahari jangka panjang boleh merosakkan sel bibir dan menyebabkan kanser, terutama pada bibir bawah.

5. Usia

Kanser mulut lebih biasa selepas umur 40. Usia bukan penyebab langsung, tetapi kerosakan DNA terkumpul sepanjang masa.

6. Pemakanan yang Kurang Baik

Diet rendah buah dan sayur memberi kurang antioksidan kepada badan. Dalam jangka masa panjang, ini boleh meningkatkan risiko kanser.

7. Sistem Imun Lemah

Apabila sistem imun tidak berfungsi dengan baik, badan sukar membaiki sel yang rosak.

Risiko ini meningkatkan peluang, tetapi tidak memastikan kanser berlaku. Mengurangkan risiko memberi tubuh peluang lebih baik untuk kekal sihat.

Tanda dan Gejala-gejala Awal

Kanser mulut biasanya bermula kecil. Sesetengah tanda awal kelihatan biasa dan tidak menyakitkan. Sebab itu kesedaran penting.

Dapatkan pemeriksaan jika tanda atau gejala-gejala ini berlarutan lebih dua minggu:

• Luka yang tidak sembuh: Ini tanda paling biasa.
• Ketulan, kawasan tebal atau tompok kasar: Apa sahaja yang terasa baharu dan tidak hilang wajar diperiksa.
• Tompok merah atau putih: Boleh muncul pada lidah, gusi atau pipi.
• Sakit, kebas atau rasa tidak selesa: Sensasi pelik yang berpanjangan perlu diberi perhatian.
• Sukar mengunyah, menelan atau menggerakkan rahang atau lidah: Banyak keadaan boleh menyebabkan gejala ini, tetapi kanser perlu disingkirkan sebagai punca.
• Perubahan suara: Jika kanser melibatkan tekak, suara boleh berubah.
• Gigi longgar atau gigi palsu tidak lagi muat: Kanser boleh menjejaskan tisu yang menyokong gigi.

Tanda atau gejala ini tidak selalu bermaksud kanser. Banyak keadaan lain boleh menyebabkan gejala yang sama. Namun, pemeriksaan awal tetap pilihan terbaik.

Bagaimana Kanser Mulut Didiagnosis

Diagnosis biasanya bermula dengan pemeriksaan oleh doktor atau doktor gigi yang melihat keadaan mulut dan bertanya tentang gejala serta tabiat.

Jika terdapat kawasan mencurigakan, langkah seterusnya ialah biopsi. Ini melibatkan pengambilan sampel kecil tisu untuk diuji di makmal.

Jika kanser dikesan, ujian seperti imbasan CT, MRI atau ultrabunyi digunakan untuk melihat saiz dan lokasi kanser. Maklumat ini membantu menentukan rawatan yang sesuai.

Pilihan Rawatan

Rawatan bergantung pada saiz, lokasi, tahap kanser, dan kesihatan keseluruhan pesakit. Rawatan biasa termasuk:

• Pembedahan: Untuk membuang tumor dan sedikit tisu sekeliling. Kadang kala kelenjar limfa di leher turut dibuang.
• Terapi radiasi: Menggunakan sinaran tenaga tinggi untuk memusnahkan sel kanser. Ia digunakan untuk tumor kecil atau digabungkan dengan pembedahan.
• Kemoterapi: Ubat yang menyerang sel kanser di seluruh badan. Ia digunakan jika kanser merebak atau sebagai sokongan kepada radiasi.
• Terapi sasaran: Ubat yang menyerang ciri tertentu pada sel kanser.
• Pemulihan: Rawatan boleh menjejaskan pertuturan, kunyahan dan menelan. Terapi pertuturan dan khidmat pemulihan membantu pesakit kembali berfungsi dengan lebih baik.

Kanser yang dikesan awal biasanya memerlukan rawatan yang kurang agresif dan mempunyai kadar penyembuhan lebih tinggi.

Pencegahan

Langkah pencegahan utama agak mudah dan berkesan:

• Berhenti merokok dan semua produk tembakau
• Hadkan alkohol
• Lindungi bibir dengan balm ber-SPF dan pakai topi
• Dapatkan pemeriksaan pergigian berkala
• Makan lebih banyak buah dan sayur
• Dapatkan vaksin HPV

Kenali keadaan mulut anda. Jika ada yang kelihatan atau terasa pelik, jangan tunggu.

Kesimpulan

Kanser mulut serius, tetapi jauh daripada tidak boleh dirawat. Ia sering boleh dicegah dan lebih mudah dirawat jika ditemui awal. Kesedaran, pemeriksaan berkala dan tabiat sihat membentuk pertahanan terbaik.

Jika ada gejala yang berlarutan lebih dua minggu, berjumpalah dengan doktor atau doktor gigi. Kesihatan anda sentiasa berbaloi untuk diberi perhatian.