Diarea pengembara (traveler’s diarrhea) atau cirit-birit pengembara adalah salah satu isu kesihatan yang paling biasa dihadapi oleh pengembara, terutamanya ketika mereka melawat negara membangun.
Walaupun keadaan umumnya ringan, ia boleh menjadi kesulitan besar dan boleh mengganggu rancangan perjalanan.
Memahami punca, gejala, strategi pencegahan dan pilihan rawatan untuk diarea pengembara adalah penting bagi sesiapa yang merancang untuk melakukan perjalanan, terutamanya ke kawasan yang amalan sanitasi mungkin kurang baik.
Apa itu Diarea Pengembara?
Diarea pengembara ialah gangguan gastrousus yang biasanya berlaku apabila seseorang pergi ke kawasan yang mempunyai sanitasi yang buruk dan sumber makanan dan air yang tidak diketahui.
Ia dicirikan oleh peningkatan kekerapan pergerakan usus, dengan najis yang longgar atau berair, selalunya disertai dengan kekejangan perut, loya, muntah, dan kadang-kadang demam.
Keadaan ini biasanya disebabkan oleh pengambilan makanan atau air yang tercemar.
Antara negara-negara yang berpotensi menyebabkan anda mendapat diarea (cirit-birit) pengembara adalah:
- Mexico
- Amerika Tengah
- Amerika Selatan
- Afrika
- Timur Tengah
- Kebanyakan negara Asia (tidak termasuk Jepun)
Punca yang Menyebabkan Diarea Pengembara
Penyebab utama diarea pengembara ialah pengambilan makanan atau air yang tercemar dengan bakteria, virus, atau parasit.
Penyebab yang paling biasa ialah Escherichia coli (E. coli), terutamanya strain enterotoksigenik (ETEC).
Selain itu, diarea jenis ini juga boleh disebabkan bakteria lain seperti Shigella, Salmonella, Campylobacter, dan virus seperti norovirus atau rotavirus.
Dalam sesetengah kes, parasit seperti Giardia atau Entamoeba histolytica mungkin menjadi penyebabnya.
Gejala-gejala Diarea Pengembara
Permulaan diarea pengembara boleh berlaku dalam masa beberapa jam hingga beberapa hari selepas mengambil makanan atau air yang tercemar.
Gejala-gejala yang boleh berlaku adalah seperti:
- Kerap membuang air besar dan najis longgar atau berair (lebih daripada 3 kali sehari)
- Kekejangan dan sakit perut yang selalunya disertai cirit-birit (diarea), kekejangan boleh menjadi ringan hingga teruk.
- Loya dan muntah
- Demam
- Keperluan berterusan untuk menggunakan tandas dan rasa kenyang atau kembung.
Kebanyakan kes diarea pengembara adalah ringan dan hilang dalam masa beberapa hari tanpa campur tangan perubatan.
Walau bagaimanapun, kes yang teruk boleh menyebabkan dehidrasi, yang boleh berbahaya, terutamanya bagi kanak-kanak, warga emas, dan mereka yang mempunyai masalah kesihatan yang sedia ada.
Langkah-langkah Pencegahan
Mencegah diarea pengembara melibatkan perhatian yang teliti terhadap pengambilan makanan dan air, serta kebersihan diri.
Berikut adalah beberapa strategi utama:
Keselamatan Makanan dan Air
- Minum Air Botol atau Air Terawat: Elakkan air paip dan ais yang diperbuat daripada air paip. Gunakan air botol untuk memberus gigi dan elakkan menelan air semasa mandi.
- Makan Makanan Yang Dimasak Sepenuhnya: Pastikan daging, ayam, itik dan makanan laut dimasak dengan sempurna dan dihidangkan panas.
- Kupas Buah-buahan dan Sayur-sayuran: Elakkan buah-buahan dan sayur-sayuran mentah melainkan anda mengupasnya sendiri. Elakkan salad, kerana ia mungkin dibasuh dengan air yang tercemar.
- Berhati-hati dengan Tenusu: Susu dan produk tenusu yang tidak dipasteur boleh berisiko.
- Elakkan Makanan Jalanan: Penjual jalanan mungkin tidak mematuhi amalan kebersihan yang betul.
Kebersihan Diri
- Kerap Mencuci Tangan: Basuh tangan anda dengan sabun dan air sebelum makan dan selepas menggunakan bilik air. Gunakan sanitizer tangan jika sabun dan air tidak tersedia.
- Elakkan Menyentuh Muka: Cuba jangan sentuh mulut, hidung atau mata anda, terutamanya dengan tangan yang tidak dicuci.
- Gunakan Pengelap Bersih: Lap permukaan seperti dulang, tombol pintu dan perkakasan bilik mandi sebelum menggunakannya.
Langkah-langkah Profilaktik
- Probiotik: Sesetengah kajian mencadangkan bahawa probiotik boleh membantu mencegah diarea atau cirit-birit pengembara dengan mengekalkan keseimbangan bakteria usus yang sihat.
- Antibiotik: Dalam sesetengah kes, terutamanya untuk pengembara berisiko tinggi, doktor mungkin menetapkan antibiotik profilaksis. Walau bagaimanapun, ini biasanya dikhaskan untuk mereka yang mempunyai keadaan perubatan tertentu atau mereka yang pergi ke kawasan yang sangat berisiko tinggi.
- Vaksinasi: Vaksin tersedia untuk kuman tertentu, seperti taun dan hepatitis A, yang boleh menyebabkan cirit-birit.
Rawatan
Jika anda mengalami diarea pengembara, rawatan segera adalah penting untuk mengurangkan gejala dan mengelakkan komplikasi.
Berikut adalah beberapa rawatan yang berkesan:
Penghidratan semula
- Larutan Rehidrasi Oral (ORS): Rawatan yang paling penting ialah rehidrasi. Paket ORS, yang mengandungi campuran garam dan gula, membantu menggantikan cecair dan elektrolit yang hilang. Ia boleh dicampur dengan air bersih dan boleh didapati di farmasi.
- Penghidratan dengan Cecair Jelas: Minum banyak cecair jernih seperti air botol, sup jernih atau jus cair. Elakkan alkohol, kafein, dan minuman manis, kerana ia boleh memburukkan lagi dehidrasi.
Ubat-ubatan
- Ubat Antidiarea: Ubat-ubatan belian kaunter seperti loperamide (Imodium) boleh membantu mengurangkan kekerapan membuang air besar. Walau bagaimanapun, ia harus digunakan dengan berhati-hati dan dielakkan jika terdapat demam panas atau darah dalam najis.
- Antibiotik: Jika cirit-birit teruk atau berterusan selama lebih daripada beberapa hari, doktor mungkin menetapkan antibiotik. Ciprofloxacin dan azithromycin biasanya digunakan. Antibiotik biasanya dikhaskan untuk kes yang lebih teruk, kerana penggunaan berlebihan boleh menyebabkan rintangan.
- Suplemen Zink: Zink boleh membantu mengurangkan keterukan dan tempoh cirit-birit, terutamanya pada kanak-kanak.
Pelarasan Pemakanan
- Diet BRAT: Semasa pemulihan, diet BRAT (pisang, nasi, sos epal, roti bakar) boleh menjadi lembut pada perut dan membantu mengencangkan najis.
- Elakkan Makanan Tenusu dan Berlemak: Makanan jenis ini mungkin sukar dihadam dan boleh memburukkan lagi gejala.
Bila Perlu Berjumpa Doktor?
Walaupun kebanyakan kes diarea pengembara adalah ringan, perhatian perubatan diperlukan jika:
- Gejala Berterusan: Cirit-birit berlarutan lebih daripada tiga hari atau bertambah teruk.
- Dehidrasi Teruk: Tanda-tanda termasuk mulut kering, dahaga yang berlebihan, sedikit atau tiada kencing, dan pening.
- Demam Tinggi atau Darah dalam Najis: Ini mungkin menunjukkan jangkitan yang lebih serius yang memerlukan campur tangan perubatan.
- Keadaan Kesihatan yang Mendasari: Mereka yang mempunyai sistem imun yang lemah harus mendapatkan bantuan lebih awal.
Rujukan
- Mayo Clinic Staff. (2023). Traveler’s diarrhea.