Erythrosine: Bahaya Tersembunyi Dalam Gula-Gula dan Makanan Harian Anda

Erythrosine atau turut dikenali sebagai Merah No. 3 (Red No.3) ialah pewarna merah sintetik yang digunakan dalam makanan, kosmetik dan farmaseutikal.

Ia memberi warna merah terang atau merah jambu kepada produk seperti gula-gula, hiasan kek, aiskrim, malah ubat-ubatan dan ubat gigi.

Walaupun ia kelihatan tidak berbahaya (sekadar bahan tambahan untuk mencantikkan rupa produk) erythrosine telah menjadi subjek perdebatan kesihatan selama beberapa dekad.

Kajian saintifik telah menimbulkan kebimbangan mengenai kesannya terhadap kelenjar tiroid, tingkah laku dan risiko kanser.

Bagi membincangkan dengan lebih lanjut, artikel ini akan menjelaskan apa itu erythrosine, bagaimana ia digunakan dan apa yang dikatakan oleh sains tentang kesannya terhadap kesihatan manusia.

Apa Itu Erythrosine?

Erythrosine ialah pewarna kimia yang berasal daripada tar arang batu dan terdiri daripada iodin dan fluorin.

Nama kimianya ialah disodium 2′,4′,5′,7′-tetraiodofluorescein. Ia mula digunakan pada awal abad ke-20 dan kemudiannya diluluskan oleh badan pengawal selia makanan untuk kegunaan terhad.

Di Amerika Syarikat, erythrosine dikawal oleh FDA, yang membenarkannya dalam aplikasi tertentu seperti gula-gula dan hiasan kek.

Namun, penggunaannya lebih terhad berbanding pewarna sintetik lain seperti Merah No. 40. Kesatuan Eropah mempunyai peraturan yang lebih ketat, hanya membenarkan erythrosine dalam beberapa kategori makanan tertentu dengan had penggunaan maksimum.

Banyak negara telah mengharamkan atau mengehadkan penggunaannya kerana isu keselamatan.

Di Mana Erythrosine Digunakan?

Erythrosine boleh didapati dalam:

• Produk bakeri dan pencuci mulut: Terutama dalam hiasan seperti aising dan taburan warna.
• Gula-gula dan gula getah: Terutamanya yang berwarna merah terang atau merah jambu.
• Ubat-ubatan: Sesetengah pil dan sirap menggunakannya untuk pengecaman visual.
• Kosmetik: Digunakan dalam gincu dan pemerah pipi.
• Produk penjagaan mulut: Seperti ubat kumur dan tablet pengesan plak gigi.

Walaupun erythrosine mungkin digunakan dalam kuantiti kecil, pendedahan berulang kali dari semasa ke semasa terutamanya dalam kalangan kanak-kanak menimbulkan persoalan tentang kesan kumulatif terhadap kesihatan.

Kebimbangan Kesihatan Berkaitan Erythrosine

1. Gangguan Tiroid

Risiko paling terkenal berkaitan erythrosine ialah kesannya terhadap kelenjar tiroid. Kajian ke atas haiwan, terutamanya tikus, menunjukkan bahawa dos tinggi erythrosine boleh meningkatkan hormon tiroid dan menyebabkan hiperplasia tiroid (pembesaran kelenjar). ^[1]

Ini disebabkan oleh kandungan iodin dalam pewarna ini yang boleh mengganggu fungsi tiroid jika diambil berlebihan.

Pada tahun 1980-an, FDA menilai bukti yang mengaitkan erythrosine dengan tumor tiroid dalam tikus. Walaupun mekanismenya tidak difahami sepenuhnya, FDA memutuskan bahawa risiko yang dibawa adalah cukup untuk mengehadkan penggunaannya.

Pada tahun 1990, FDA mengharamkan penggunaannya dalam kosmetik dan ubat sapuan, walaupun ia masih dibenarkan dalam aplikasi makanan dan farmaseutikal tertentu.

2. Risiko Kanser

Hubungan antara erythrosine dan kanser masih menjadi perdebatan. Kajian ke atas haiwan menunjukkan potensi untuk tumor tiroid pada dos tinggi, tetapi kaitan dengan manusia masih tidak jelas.

Sehubungan dengan itu, pada 15 Januari 2025, FDA telah mengharamkan penggunaan erythrosine dalam makanan dan ubat makan (oral). ^[2]

Tiada kajian besar ke atas manusia yang secara konklusif mengaitkan erythrosine dengan kanser.

Namun begitu, badan pengawal selia seperti Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) mengesyorkan agar berhati-hati dan ramai saintis berpendapat bahawa sebarang bahan tambahan makanan yang berpotensi menyebabkan kanser wajar diberi perhatian serius.

3. Hiperaktif dan Masalah Tingkah Laku

Seperti banyak pewarna sintetik lain, erythrosine telah dikaitkan dengan masalah tingkah laku, terutamanya dalam kalangan kanak-kanak.

Beberapa kajian mencadangkan hubungan antara pewarna makanan tiruan dan peningkatan hiperaktif, gangguan tumpuan atau masalah tingkah laku lain.

Satu kajian terkenal oleh Universiti Southampton pada tahun 2007 mendapati bahawa campuran pewarna makanan (termasuk erythrosine) dan natrium benzoat boleh meningkatkan hiperaktif dalam kalangan kanak-kanak. ^[3]

Walaupun kajian ini tidak mengasingkan erythrosine secara spesifik, ia tetap mendorong tekanan terhadap pengeluar dan pengawal selia untuk menilai semula penggunaan pewarna sintetik.

Hasilnya, Kesatuan Eropah kini mewajibkan label amaran pada produk yang mengandungi pewarna tertentu, menyatakan: “Mungkin memberi kesan buruk terhadap aktiviti dan perhatian kanak-kanak.”

Malaysia masih belum melaksanakan peraturan sedemikian.

4. Tindak Balas Alahan

Walaupun jarang berlaku, erythrosine boleh menyebabkan tindak balas alahan dalam kalangan individu yang sensitif.

Simptom-simptom seperti ruam kulit, kegatalan atau asma boleh berlaku. Tindak balas ini tidak biasa, tetapi wajar diambil kira terutama bagi mereka yang mempunyai alahan terhadap pewarna makanan.

Alternatif Lebih Selamat

Banyak syarikat kini beralih kepada pewarna semula jadi sebagai tindak balas kepada permintaan pengguna dan kebimbangan kesihatan. Alternatif biasa termasuk:

• Jus ubi bit atau serbuk ubi bit: Memberi warna merah jambu.
• Karmin: Pewarna merah daripada serangga cochineal (tidak sesuai untuk vegan atau mereka yang alergi).
• Antosianin: Pigmen dalam beri biru, anggur dan kubis merah.
• Ekstrak paprika atau likopena: Untuk warna merah jingga.

Pewarna semula jadi umumnya dianggap lebih selamat, walaupun mungkin kurang stabil atau tahan lama.

Perlukah Anda Mengelakkan Erythrosine?

Jika anda hanya mengambil erythrosine sekali-sekala dalam jumlah kecil, risikonya mungkin rendah.

Namun bagi kanak-kanak yang kerap mengambil makanan diproses yang mengandungi pewarna tiruan, pendedahan berterusan mungkin patut dielakkan.

Ibu bapa kepada anak-anak yang mengalami ADHD atau masalah tingkah laku mungkin mahu mencuba menyingkirkan pewarna sintetik dari diet anak mereka sebagai langkah berjaga-jaga.

Membaca label, memilih makanan semula jadi dan menyokong jenama yang menggunakan pewarna semula jadi boleh membantu mengurangkan pendedahan.

Kesimpulan

Erythrosine mungkin membuat makanan kelihatan lebih menarik, tetapi kesannya terhadap kesihatan tidak seindah warnanya.

Daripada gangguan tiroid kepada risiko kanser dan isu tingkah laku, pewarna sintetik ini membawa banyak kebimbangan untuk dipertimbangkan dengan serius.

Walaupun pihak berkuasa mendakwa jumlah kecil adalah selamat, kebimbangan saintifik dan awam yang semakin meningkat telah menyebabkan banyak pengeluar meninggalkannya.

Seperti biasa, langkah terbaik ialah berwaspada dengan membaca label, buat pilihan bijak dan jika ragu-ragu, elakkannya.