Ubat Gigi Berfluorida: Kegunaan, Manfaat, Cara Pilih dan Cara Menggunakan Dengan Betul

Ubat gigi berfluorida merupakan jenis ubat gigi yang mengandungi fluorida iaitu mineral semula jadi yang terbukti membantu mencegah kerosakan gigi.

Hampir semua doktor gigi dan badan kesihatan antarabangsa seperti WHO serta Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) mengesyorkan penggunaan ubat gigi berfluorida sebagai langkah penting menjaga kesihatan mulut.

Artikel ini akan menerangkan apa itu fluorida, bagaimana ia berfungsi, siapa yang perlu menggunakannya, serta cara memilih ubat gigi berfluorida yang sesuai.

Apa Itu Fluorida?

Fluorida ialah mineral yang ditemui secara semula jadi dalam tanah, air dan beberapa jenis makanan.

Dalam bidang pergigian, fluorida digunakan untuk menguatkan enamel (lapisan terluar gigi) dan melindungi gigi daripada serangan bakteria penyebab kaviti.

Enamel gigi boleh menjadi lemah akibat asid yang terhasil daripada gula serta bakteria dalam mulut.

Tanpa perlindungan, enamel akan haus dan terbentuklah lubang gigi. Fluorida bertindak menguatkan enamel, malah boleh membaiki kerosakan kecil yang masih di peringkat awal.

Bagaimana Fluorida Berfungsi?

Terdapat tiga mekanisme utama bagaimana fluorida membantu menjaga kesihatan gigi:

1. Menguatkan Enamel Gigi

Fluorida meningkatkan proses remineralisasi iaitu pembentukan semula mineral pada enamel gigi. Ini menjadikan gigi lebih tahan terhadap serangan asid daripada makanan dan bakteria.

2. Mengurangkan Proses Penyahmineralan

Setiap kali kita makan makanan bergula, bakteria akan menghasilkan asid yang boleh menghakis enamel. Fluorida membantu memperlahankan proses ini, lalu mengurangkan risiko kaviti.

3. Mengurangkan Jumlah Bakteria Berbahaya

Fluorida boleh menghalang bakteria Streptococcus mutans (bakteria utama penyebab kerosakan gigi) daripada membiak dengan cepat.

Kelebihan Ubat Gigi Berfluorida

Penggunaan ubat gigi berfluorida setiap hari memberikan banyak manfaat, antaranya:

1. Mengurangkan Risiko Kaviti

Kajian menunjukkan penggunaan ubat gigi berfluorida dapat mengurangkan risiko kerosakan gigi bergantung kepada kepekatan fluorida yang digunakan. ^[1]

2. Menguatkan Gigi Kanak-kanak dan Orang Dewasa

Fluorida membantu perkembangan enamel kanak-kanak serta mengekalkan kekuatan gigi orang dewasa. Ia juga bermanfaat untuk warga emas yang mengalami kemerosotan enamel disebabkan usia atau ubat-ubatan tertentu.

3. Membaiki Kerosakan Gigi Peringkat Awal

Jika terdapat permulaan kaviti yang sangat kecil, fluorida boleh menghentikan proses ini sebelum ia menjadi lubang yang lebih besar.

4. Membantu Pesakit Dengan Masalah Mulut Kering

Pesakit yang mengambil ubat tertentu seperti ubat darah tinggi atau antidepresan, mungkin mengalami mulut kering.

Kurang air liur meningkatkan risiko kaviti dan fluorida membantu memberikan perlindungan tambahan.

Siapa yang Perlu Menggunakan Ubat Gigi Berfluorida?

Secara umum, ubat gigi berfluorida sesuai digunakan oleh hampir semua golongan:

1. Kanak-kanak

Kanak-kanak berumur 3–6 tahun perlu menggunakan ubat gigi berfluorida dalam kuantiti kecil (saiz kacang). Ia penting untuk mencegah kerosakan gigi susu dan gigi kekal.

2. Remaja dan Dewasa

Golongan ini biasanya mengambil makanan dan minuman manis dengan lebih kerap, menjadikan mereka lebih berisiko mendapat kaviti.

3. Warga Emas

Enamel semakin menipis dengan usia dan fluorida membantu mengurangkan sensitiviti serta risiko kerosakan gigi.

4. Pesakit Berisiko Tinggi

Mereka yang mempunyai masalah gigi berlubang berulang atau keadaan perubatan tertentu seperti GERD, diabetes atau mulut kering sangat digalakkan menggunakan ubat gigi berfluorida.

Berapa Banyak Fluorida yang Sesuai?

Ubat gigi biasanya datang dalam kepekatan fluorida yang berbeza, diukur dalam unit “ppm” (parts per million):

• Kanak-kanak bawah 3 tahun: 1000 ppm (gunakan sebesar sebutir beras)
• Kanak-kanak 3–6 tahun: 1000–1450 ppm (gunakan sebesar kacang)
• Dewasa: 1450 ppm
• Individu berisiko tinggi menurut nasihat doktor: 5000 ppm (ubat gigi preskripsi khas)

Cara Menggunakan Ubat Gigi Berfluorida Dengan Betul

Untuk mendapat perlindungan maksimum, perhatikan cara penggunaan berikut:

1. Berus Gigi 2 Kali Sehari

Sebaiknya selepas sarapan dan sebelum tidur. Fluorida akan kekal pada permukaan gigi lebih lama.

2. Jangan Bilas Mulut dengan Banyak Air

Selepas memberus gigi, hanya meludah buih ubat gigi tanpa berkumur dengan air yang banyak. Ini membantu fluorida kekal pada gigi.

3. Gunakan Jumlah Ubat Gigi yang Betul

Menggunakan terlalu banyak tidak menambah keberkesanan dan mungkin meningkatkan risiko tertelan bagi kanak-kanak.

4. Gunakan Berus Gigi yang Lembut

Berus keras boleh merosakkan enamel walaupun dengan penggunaan fluorida.

5. Pastikan Kanak-kanak Diawasi

Ibu bapa perlu memastikan kanak-kanak tidak menelan ubat gigi dan menggunakan jumlah yang sesuai.

Adakah Fluorida Selamat?

Fluorida selamat digunakan pada kadar yang disyorkan. Kebanyakan kesan sampingan hanya berlaku apabila fluorida diambil secara berlebihan, terutamanya jika kanak-kanak menelan ubat gigi dalam kuantiti besar. Penggunaan yang betul adalah sangat penting.

Fluorosis gigi ialah keadaan di mana enamel kelihatan berbintik putih atau kecoklatan akibat pengambilan fluorida berlebihan ketika kecil.

Ia tidak berbahaya tetapi boleh menjejaskan penampilan gigi. Penggunaan mengikut panduan dapat mengelakkannya.

Cara Memilih Ubat Gigi Berfluorida yang Sesuai

Semasa memilih ubat gigi, pertimbangkan perkara berikut:

1. Periksa Label Fluorida

Pastikan ubat gigi mempunyai 1000–1450 ppm untuk kegunaan harian.

2. Pilih Mengikut Keperluan

• Sensitiviti gigi: Cari ubat gigi yang mengandungi potassium nitrate atau arginina.
• Masalah gusi: Pilih ubat gigi dengan bahan antibakteria seperti stannous fluoride.
• Pemutihan: Pilih produk yang mempunyai bahan lembut seperti hydrated silica.

3. Pastikan Disahkan oleh KKM

Ubat gigi yang sah akan mempunyai nombor notifikasi (NOT).

Kesimpulan

Ubat gigi berfluorida adalah pilihan terbaik untuk menjaga kesihatan gigi bagi semua peringkat umur. Dengan cara penggunaan yang betul, fluorida dapat menguatkan enamel, membantu mencegah kaviti, mengurangkan sensitiviti dan memberikan perlindungan jangka panjang.

Pilih ubat gigi dengan kandungan fluorida yang sesuai dan amalkan rutin penjagaan gigi yang betul untuk memastikan senyuman anda kekal sihat dan kuat.