Tinea Cruris: Punca, Gejala-gejala, Rawatan dan Pencegahan

Tinea cruris atau lebih dikenali sebagai jock itch ialah jangkitan kulat pada kawasan celah kelangkang.

Ia disebabkan oleh sekumpulan kulat yang dikenali sebagai dermatofit, yang juga menyebabkan penyakit kaki atlet dan kurap.

Walaupun tidak mengancam nyawa, tinea cruris boleh menyebabkan ketidakselesaan yang ketara dan memalukan jika tidak dirawat.

Artikel ini menerangkan secara jelas apa itu tinea cruris, puncanya, bagaimana mengenal pasti gejalanya, pilihan rawatan dan cara terbaik untuk mencegahnya.

Apa Itu Tinea Cruris?

Tinea cruris ialah jangkitan kulat kulit yang berlaku pada kawasan lembap dan hangat seperti celah paha, punggung dan bahagian bawah abdomen.

Ia lebih kerap berlaku dalam kalangan lelaki dan sangat biasa di kawasan beriklim panas dan lembap atau pada individu yang berpeluh berlebihan.

Kulat ini membiak dalam keadaan yang lembap dan tertutup seperti pakaian ketat, pakaian dalam yang jarang ditukar atau perkongsian tuala dan peralatan sukan yang tercemar.

Punca dan Faktor Risiko

Kulat yang paling kerap menyebabkan tinea cruris adalah Trichophyton rubrum, Epidermophyton floccosum, dan Trichophyton mentagrophytes.

Kulat ini hidup pada permukaan kulit dan memakan keratin iaitu protein yang terdapat pada lapisan luar kulit, rambut dan kuku.

Terdapat beberapa faktor yang boleh meningkatkan risiko untuk seseorang dijangkiti tinea cruris, antaranya adalah:

• Peluh berlebihan
• Obesiti yang meningkatkan geseran kulit dan kelembapan
• Pakaian ketat atau sintetik yang memerangkap haba dan peluh
• Kebersihan diri yang rendah
• Perkongsian barangan peribadi seperti tuala atau pakaian sukan
• Sistem imun yang lemah
• Jangkitan kulat lain seperti kaki atlet yang merebak ke celah kelangkang

Tanda-tanda dan Gejala

Gejala-gejala utama tinea cruris ialah ruam merah dan gatal di kawasan celah kelangkang. Gejala lain termasuk:

• Gatal dan rasa terbakar pada paha dalam, punggung atau sekitar kemaluan
• Ruam merah atau coklat kemerahan yang jelas sempadannya
• Sempadan ruam yang timbul dan kulit di tengahnya kelihatan lebih cerah (seperti bentuk cincin)
• Mengelupas, bersisik atau kulit kering
• Dalam kes yang teruk, kulit boleh retak atau luka

Kebiasaannya ruam bermula di satu bahagian paha dan boleh merebak ke sebelah lagi. Ia jarang melibatkan kemaluan secara langsung, tetapi boleh merebak ke perut bawah atau paha atas.

Diagnosis

Diagnosis tinea cruris biasanya mudah dan dibuat berdasarkan:

1. Pemeriksaan klinikal oleh doktor yang melihat bentuk dan lokasi ruam
2. Pengambilan sampel kulit untuk diperiksa di bawah mikroskop atau dihantar ke makmal
3. Kadang-kadang, lampu Wood (lampu istimewa) digunakan untuk melihat pendar cahaya, walaupun tinea cruris biasanya tidak memancarkan cahaya.

Penting untuk mendapatkan diagnosis yang tepat kerana ruam yang kelihatan serupa juga boleh disebabkan oleh keadaan lain seperti intertrigo, psoriasis, atau jangkitan yis (candida).

Pilihan Rawatan

Tinea cruris boleh dirawat dengan berkesan, terutamanya jika dirawat awal dan dengan konsisten.

1. Ubat Antikulat Tanpa Preskripsi

Kes ringan hingga sederhana biasanya sembuh dengan krim antikulat seperti:

• Clotrimazole
• Miconazole
• Terbinafine
• Tolnaftate

Ubat ini digunakan dua kali sehari selama 2–4 minggu. Penting untuk terus menggunakan ubat walaupun gejala mula hilang.

2. Ubat Preskripsi

Bagi kes yang lebih teruk atau berulang, doktor mungkin akan memberikan:

• Krim antikulat yang lebih kuat
• Ubat antikulat oral seperti terbinafine atau itraconazole
• Krim steroid untuk mengurangkan keradangan (digunakan untuk jangka pendek bersama antikulat)

3. Penjagaan Kebersihan

Rawatan lebih berkesan apabila disertakan dengan perubahan gaya hidup dan penjagaan diri:

• Pastikan kawasan sentiasa kering dan bersih
• Gunakan bedak antikulat untuk menyerap kelembapan
• Elakkan pakaian ketat dan gunakan seluar dalam jenis kapas
• Mandi dan keringkan badan selepas bersenam
• Jangan berkongsi tuala atau pakaian

Cara Mencegah Tinea Cruris

Oleh kerana jangkitan ini mudah berulang, pencegahan adalah kunci utama:

• Kekalkan kawasan celah kelangkang kering selepas mandi atau berpeluh
• Pilih pakaian longgar dan bernafas, elakkan fabrik sintetik
• Tukar pakaian dan seluar dalam setiap hari
• Amalkan kebersihan diri, terutamanya selepas bersenam
• Rawat jangkitan kulat di tempat lain seperti kaki atlet secepat mungkin
• Gunakan bedak antikulat secara berkala jika anda mudah dijangkiti

Bila Perlu Berjumpa Doktor?

Walaupun kebanyakan kes sembuh dengan rawatan di rumah, anda perlu berjumpa doktor jika:

• Gejala tidak berkurang selepas 2 minggu rawatan
• Ruam menjadi lebih teruk atau merebak
• Kulit berair, bernanah atau dijangkiti bakteria
• Jangkitan berulang kali berlaku

Doktor boleh memberi rawatan yang lebih berkesan atau menyiasat punca lain jika perlu.

Kesimpulan

Tinea cruris ialah jangkitan kulit biasa, terutamanya dalam kalangan lelaki aktif. Walaupun tidak berbahaya, ia boleh menjejaskan keselesaan harian.

Berita baiknya ialah ia boleh dirawat dan dicegah dengan langkah yang betul.

Jaga kebersihan, pastikan kawasan kelangkang sentiasa kering dan buat rawatan awal jika gejala muncul.

Jika jangkitan sering berulang, periksa semula rutin kebersihan dan pakaian anda. Kulat memerlukan kelembapan dan haba untuk membiak, hapuskan persekitarannya dan anda akan menghapuskan jangkitan.