Kuku anda boleh menceritakan banyak perkara tentang kesihatan anda. Ia bukan sekadar hiasan, kuku ialah petunjuk kecil tentang apa yang berlaku di dalam tubuh anda.
Apabila anda melihat lekuk-lekuk kecil atau takungan halus pada permukaan kuku yang dikenali sebagai kuku berlekuk atau “nail pitting.” Ia selalunya lebih daripada sekadar masalah luaran.
Keadaan ini boleh menunjukkan perubahan dalam cara tubuh menghasilkan sel baru, kadangkala berkaitan dengan penyakit kulit, gangguan autoimun atau kekurangan nutrisi.
Mari kita fahami apa itu kuku berlekuk, puncanya dan apa yang boleh dilakukan untuk merawatnya.
Apa Itu Kuku Berlekuk?
Kuku berlekuk merujuk kepada lekuk kecil dan halus atau kadangkala dalam pada permukaan kuku.
Ia boleh kelihatan seperti titik-titik kecil, lekuk seperti tusukan jarum atau permukaan tidak rata seperti permukaan jidal.
Lekuk ini boleh muncul pada satu kuku atau beberapa kuku dan jumlah serta kedalamannya berbeza-beza.
Ada orang hanya mempunyai beberapa lekuk kecil, manakala yang lain mendapati keseluruhan kuku mereka menjadi kasar dan tidak sekata.
Lekuk berlaku apabila matriks kuku iaitu tisu di bawah kulit di pangkal kuku yang menghasilkan sel kuku baharu; terganggu.
Apabila penghasilan sel di bahagian matriks tidak seimbang, ia meninggalkan tanda atau lekuk yang kelihatan apabila kuku tumbuh keluar.
Punca Utama Kuku Berlekuk
Walaupun lekuk kadangkala boleh berlaku pada individu sihat tanpa penyakit, ia paling kerap dikaitkan dengan keadaan perubatan tertentu.
Berikut ialah punca-punca utama:
1. Psoriasis
Ini adalah punca paling biasa. Sekitar 30–50% penghidap psoriasis mengalami perubahan pada kuku, dan lekuk ialah tanda yang paling awal dan mudah dikenal pasti.
Psoriasis mempercepatkan pembentukan sel kulit dan kuku, menyebabkan pengerasan (keratinisasi) yang tidak sekata. Hasilnya: lekuk-lekuk kecil yang tidak rata pada permukaan kuku.
Kuku pesakit psoriasis juga boleh berubah warna (kuning atau coklat), menjadi tebal, rapuh, atau terpisah daripada dasar kuku (onikolisis).
2. Artritis Psoriatik
Penghidap artritis psoriatik iaitu sejenis artritis radang yang berkait dengan psoriasis, juga sering mengalami kuku berlekuk.
Malah, perubahan pada kuku boleh membantu doktor membezakan artritis psoriatik daripada jenis artritis lain. Ini kerana kuku dan tendon berdekatan berkongsi laluan keradangan yang sama.
3. Alopecia Areata
Alopecia areata ialah penyakit autoimun yang menyebabkan keguguran rambut secara tompokan.
Ia juga boleh menjejaskan pertumbuhan kuku, menyebabkan lekuk, garis halus, atau permukaan kuku menjadi kasar.
Lekukan akibat alopecia areata biasanya kecil, teratur dan tersebar rata menyerupai tekstur kertas pasir.
4. Ekzema (Dermatitis Kronik)
Penghidap ekzema kronik pada tangan atau sekitar kuku kadangkala mengalami lekukan. Ini berlaku apabila keradangan di sekitar matriks kuku mengganggu pertumbuhan normal kuku.
5. Artritis Reaktif
Keadaan radang ini biasanya dicetuskan oleh jangkitan pada bahagian badan lain, juga boleh menyebabkan kuku berlekuk yang menyerupai corak psoriasis.
6. Lichen Planus
Lichen planus ialah penyakit radang kulit lain yang boleh menjejaskan kuku. Ia boleh menyebabkan kuku menipis, bergaris atau berlekuk.
7. Kekurangan Nutrisi dan Punca Lain
Kadang-kadang lekukan boleh disebabkan oleh trauma (seperti tabiat menggigit atau mengorek kuku), kekurangan vitamin atau mineral (terutamanya zink) atau penyakit sistemik lain.
Namun, jika lekukan berlaku tanpa gejala lain, punca-punca ini kurang lazim.
Bagaimana Rupanya Kuku Berlekuk?
Penampilan kuku berlekuk boleh berbeza bergantung pada puncanya. Antara bentuk yang biasa dilihat:
- Lekuk halus dan berselerak: Biasa pada psoriasis ringan.
- Lekuk dalam dan tidak sekata: Dapat dilihat pada psoriasis kuku yang lebih teruk.
- Banyak lekuk kecil yang seragam: Lazim pada alopecia areata.
- Permukaan kasar seperti kertas pasir: Berlaku akibat ekzema atau penyakit autoimun.
Kadangkala kuku berlekuk disertai perubahan lain seperti perubahan warna, penebalan, tepi kuku rapuh atau kuku tertanggal dari dasar.
Tanda-tanda ini membantu doktor mengenal pasti punca sebenar.
Cara Diagnosis
Pakar dermatologi biasanya boleh mengenal pasti kuku berlekuk melalui pemeriksaan fizikal, tetapi menentukan punca sebenar adalah langkah penting.
Proses diagnosis mungkin melibatkan:
- Sejarah perubatan dan pemeriksaan fizikal: Doktor akan bertanya tentang gejala lain seperti sakit sendi, ruam atau keguguran rambut.
- Pemeriksaan kulit: Kehadiran plak psoriasis atau ekzema pada badan sering menjadi petunjuk utama.
- Ujian darah: Jika disyaki penyakit autoimun, ujian penanda keradangan atau antibodi tertentu akan dijalankan.
- Biopsi kuku: Jarang dilakukan, tetapi boleh membantu jika diagnosis tidak jelas.
Oleh demikian kerana kuku tumbuh perlahan, sebarang perubahan mengambil masa berbulan-bulan untuk kelihatan. Itulah sebabnya diagnosis dan rawatan awal sangat penting.
Pilihan Rawatan
Rawatan kuku berlekuk bergantung kepada punca asas. Setelah masalah utama dikawal, permukaan kuku boleh pulih secara beransur-ansur apabila kuku baru tumbuh.
Antara kaedah rawatan yang biasa digunakan:
1. Untuk Psoriasis atau Artritis Psoriatik
- Ubat sapuan (topikal): Krim kortikosteroid, analog vitamin D (calcipotriol), atau tazarotene boleh membantu apabila disapu di sekitar pangkal kuku.
- Suntikan: Kortikosteroid boleh disuntik terus ke dalam matriks kuku bagi mengurangkan keradangan.
- Ubat sistemik: Bagi kes teruk, ubat seperti methotrexate, cyclosporine atau agen biologi (adalimumab, etanercept, ustekinumab) digunakan.
- Terapi cahaya (PUVA): Kadangkala digunakan untuk psoriasis kuku, walaupun hasilnya berbeza antara individu.
2. Untuk Alopecia Areata
Rawatan memberi tumpuan kepada mengawal tindak balas autoimun. Krim atau suntikan kortikosteroid sering digunakan dan dalam sesetengah kes, terapi imun atau ubat biologi baharu membantu merangsang pertumbuhan kuku semula.
3. Untuk Ekzema atau Dermatitis
Penjagaan kulit dengan pelembap, mengelakkan bahan iritasi dan penggunaan ubat sapuan seperti steroid ringan atau tacrolimus dapat membantu memulihkan pertumbuhan kuku yang sihat.
4. Penjagaan Kuku Umum
Tidak kira apa puncanya, penjagaan kuku yang betul membantu mengurangkan kerosakan:
- Potong dan bersihkan kuku secara berkala.
- Elakkan menggigit kuku atau menggunakan bahan kimia keras.
- Gunakan krim pelembap di sekitar kutikel.
- Pakai sarung tangan semasa mencuci atau membersihkan.
- Gunakan pengilat kuku jernih untuk mengurangkan kerapuhan.
Bila Perlu Jumpa Doktor?
Sedikit lekuk kecil mungkin tidak berbahaya, terutamanya jika anda baru sahaja mencederakan kuku.
Tetapi jika lekuk berlaku pada banyak kuku, berulang atau disertai gejala lain seperti ruam kulit, sakit sendi atau keguguran rambut — anda perlu berjumpa pakar dermatologi.
Rawatan awal dapat mencegah kerosakan kekal pada kuku dan mengesan penyakit sistemik lebih awal.
Kesimpulan
Kuku berlekuk mungkin kelihatan seperti masalah kecil, tetapi ia boleh menjadi tanda penting tentang apa yang berlaku dalam tubuh anda.
Dalam kebanyakan kes, ia berpunca daripada psoriasis, penyakit autoimun, atau gangguan kulit kronik, semuanya boleh dikawal dengan rawatan yang betul.
Kuku yang sihat tumbuh daripada matriks yang sihat dan ini bergantung pada kesihatan kulit serta sistem imun anda.
Jadi, jika anda mula melihat lekuk-lekuk kecil pada kuku yang tidak hilang, jangan abaikan. Ia mungkin isyarat bahawa tubuh anda sedang memberitahu sesuatu yang penting dan pakar dermatologi boleh membantu anda memahami mesej itu.
