Adakah Vaping Lebih Baik Daripada Merokok? Ini Jawapan Berdasarkan Fakta Sains Terkini

Apabila seseorang bertanya, “Adakah vaping lebih baik daripada merokok?” Mungkin wujud satu persepsi bahawa vaping itu baik atau elok.

Meskipun begitu, jika dibahaskan dalam konteks hanya melibatkan vaping atau rokok elektronik dan rokok konvensional, mungkin jawapannya adalah berbeza.

Artikel ini menjelaskan kepada anda akan “kebaikan” dan keburukan mengenai vaping berbanding merokok berdasarkan fakta-fakta daripada kajian sains terkini.

Kenapa “Lebih Baik” Itu Relatif

Rokok membakar tembakau menghasilkan asap dengan kira-kira 7,000 bahan kimia, sekurang-kurangnya 70 bahan penyebab kanser dan 250 bahan berbahaya lain.

Sebaliknya, rokok elektronik atau turut dipanggil “vape” memanaskan cecair yang biasanya mengandungi nikotin, perisa, propilena glikol (PG) dan gliserin sayuran (VG).

Walaupun aerosol yang dihasilkan juga mengandungi bahan kimia, kajian konsisten menunjukkan ia mengandungi jauh lebih sedikit toksin dan karsinogen berbanding asap rokok biasa.

Public Health England pernah menganggarkan bahawa vaping adalah sekitar 95% kurang berbahaya daripada merokok, walaupun angka ini sangat bergantung pada konteks dan sering diperdebatkan. ^[1]

Terdapat kajian yang lebih terkini melaporkan bahawa vaping mempunyai kesan yang sama seperti merokok terhadap fungsi paru-paru dan kardiovaskular. ^[2]

Risiko Kesihatan: Merokok vs. Vaping

Merokok

Merokok menjejaskan hampir semua organ badan. Ia secara drastik meningkatkan risiko:

• Kanser paru-paru, emfisema, bronkitis kronik dan chronic obstructive pulmonary disease (COPD)
• Penyakit jantung, strok dan masalah salur darah
• Kanser lain (mulut, tekak, esofagus, pankreas, pundi kencing)
• Jangka hayat lebih pendek

Vaping

Walaupun tidak setoksik asap rokok, vaping tetap tidak selamat. Kajian mendapati vaping mempunyai kaitan dengan:

• Masalah pernafasan: Keradangan, berdehit, asma yang semakin teruk dan tanda awal COPD walaupun pendedahan lebih singkat.
• Kesan kepada jantung: Tekanan darah meningkat, risiko kegagalan jantung dan tekanan darah tinggi (hipertensi).
• Pendedahan toksik: Perisa mengandungi diasetil dan aldehid (seperti formaldehid, akrolein) yang merosakkan tisu paru-paru. Penguraian PG/VG juga menghasilkan bahan berbahaya

Kajian dari Johns Hopkins ke atas hampir 250,000 orang dewasa mendapati bahawa pengguna eksklusif vape tetap mempunyai risiko tinggi COPD dan tekanan darah tinggi walaupun merokok menimbulkan ancaman lebih besar. ^[3]

Satu lagi kajian yang diterbitkan dalam ACS Central Science menunjukkan bahawa beberapa vape pakai buang melepaskan lebih banyak logam toksik (plumbum, nikel, antimoni) berbanding 19 pek rokok dalam sehari dan ini digunakan secara meluas oleh remaja. ^[4]

Peranan Nikotin dan Ketagihan

Nikotin bukan karsinogen secara langsung, tetapi ia menyebabkan ketagihan dan dikaitkan dengan:

• Masalah perkembangan otak dalam kalangan remaja
• Risiko lebih tinggi untuk penggunaan dadah di masa hadapan
• Kesan terhadap perkembangan janin jika digunakan semasa mengandung

Risiko ketagihan sangat tinggi: produk vape sering mengandungi kepekatan nikotin yang lebih tinggi, dan penggunaan serentak (vape + rokok) menggandakan risiko.

Berhenti Merokok: Bolehkah Vaping Membantu?

Kajian klinikal mendapati vaping dengan nikotin membantu berhenti merokok dengan lebih berkesan berbanding terapi penggantian nikotin. ^[5]

Namun, dalam dunia sebenar ramai orang terus menggunakan kedua-duanya, yang mengurangkan manfaat dan meningkatkan risiko pendedahan kepada bahan toksik.

Kajian yang diterbitkan dalam jurnal Nicotine & Tobacco Research menunjukkan berpindah dari merokok ke vaping mengurangkan berdehit. Tetapi risiko tetap wujud walaupun hanya vape semata-mata. ^[6]

Golongan Berisiko: Remaja, Ibu Hamil dan Bayi

• Remaja: Nikotin mengganggu perkembangan otak, meningkatkan risiko ketagihan, masalah emosi dan kurang kawalan diri.
• Wanita hamil: Vape tanpa nikotin tetap menyebabkan perubahan bentuk muka dan tengkorak janin dalam kajian haiwan, ini menunjukkan bahan lain juga turut menyebabkan ketoksikan.

Faktor Alam Sekitar dan Undang-Undang

• Vape pakai buang menyumbang kepada pencemaran plastik dan bateri litium, ia sukar dikitar semula, dan mencemarkan tanah serta air
• Banyak negara kini mula mengharamkan vape pakai buang seperti UK bermula Jun 2025, untuk melindungi alam sekitar dan mengurangkan penggunaan dalam kalangan remaja
• Undang-undang semakin ketat: Sesetengah negara hadkan nikotin, larang iklan dan kawal perisa

Patutkah Anda Vape?

Jika anda merokok dan gagal berhenti dengan kaedah lain, beralih kepada vape boleh mengurangkan kemudaratan terutama jika tidak menggunakan vape pakai buang atau berperisa tinggi.

Namun:

• Vaping tidak selamat, ia membawa risiko kepada jantung, paru-paru, dan otak
• Penggunaan serentak lebih buruk daripada merokok sahaja
• Kesan jangka panjang belum diketahui sepenuhnya

Pandangan Pakar

• CDC: “Vaping menghasilkan bahan toksik yang kurang, tetapi masih toksik. Ia bukan selamat.”
• Persatuan Jantung Amerika: Tidak mengesyorkan vaping sebagai alternatif.
• Johns Hopkins: Vaping tetap meningkatkan risiko COPD dan tekanan darah tinggi, tetapi merokok lebih berbahaya

Apa Patut Anda Buat?

• Matlamat utama ialah berhenti nikotin sepenuhnya. Gunakan kaedah perubatan dan kaunseling yang sah.
• Jika beralih ke vaping, gunakan sebagai alat peralihan, bukan jangka panjang.
• Elakkan vape pakai buang dan berperisa kerana banyak mengandungi logam berat.
• Jangan mula vaping jika anda tidak merokok.
• Dapatkan nasihat pakar kesihatan jika ingin berhenti.

Ringkasan

Kesimpulan: Kurang Buruk, Bukan Selamat

Vaping mungkin kurang bahaya daripada merokok tetapi itu tidak bermakna ia selamat. Ia boleh menjadi alat bantu berhenti merokok bagi sesetengah orang, tetapi ia membawa risiko tersendiri. Remaja, wanita hamil dan pengguna jangka panjang paling terdedah.

Jalan terbaik tetap bebas nikotin sepenuhnya. Jika anda mahu berhenti merokok, berbincanglah dengan profesional kesihatan dan pilih kaedah yang terbukti berkesan.