Penyakit Hashimoto: Apa yang Perlu Anda Tahu

Penyakit Hashimoto merupakan salah satu gangguan autoimun yang paling biasa di dunia, namun ramai orang mengalaminya bertahun-tahun tanpa mendapat diagnosis yang jelas.

Ia adalah penyebab utama hipotiroidisme di negara maju dan memberi kesan kepada berjuta-juta orang, terutamanya wanita.

Memahami apa itu penyakit Hashimoto, bagaimana ia berkembang dan bagaimana ia dirawat boleh memberi perbezaan besar dalam menguruskan keadaan ini serta meningkatkan kualiti hidup.

Apa Itu Penyakit Hashimoto?

Penyakit Hashimoto juga dikenali sebagai tiroiditis Hashimoto atau tiroiditis limfositik kronik, ialah gangguan autoimun.

Dalam keadaan ini, sistem imun badan tersilap menyerang kelenjar tiroid iaitu kelenjar kecil berbentuk rama-rama yang terletak di pangkal leher.

Tiroid memainkan peranan penting dalam mengawal metabolisme dengan menghasilkan hormon seperti tiroksin (T4) dan triiodotironina (T3).

Apabila sistem imun menyerang tiroid, keradangan berlaku dan merosakkan sel tiroid. Lama-kelamaan, ini menyebabkan pengeluaran hormon tiroid berkurangan, lalu mengakibatkan hipotiroidisme.

Siapa yang Berisiko Menghidap Hashimoto?

Hashimoto boleh menjejaskan sesiapa sahaja, tetapi ada kumpulan tertentu yang lebih berisiko iaitu:

• Jantina: Wanita 7–10 kali lebih berisiko berbanding lelaki.
• Umur: Selalunya muncul pada usia pertengahan, tetapi boleh berlaku pada bila-bila masa, termasuk kanak-kanak.
• Sejarah keluarga: Penyakit autoimun cenderung diwarisi. Sejarah keluarga dengan penyakit tiroid, diabetes jenis 1, lupus atau penyakit seliak meningkatkan risiko.
• Gangguan autoimun lain: Menghidap satu penyakit autoimun meningkatkan kebarangkalian mendapat penyakit yang lain, termasuk Hashimoto.

Gejala-gejala Penyakit Hashimoto

Cabaran utama dalam mendiagnosis Hashimoto ialah gejalanya berkembang secara perlahan dan mudah dikelirukan dengan masalah lain.

Pada peringkat awal, tiroid mungkin masih menghasilkan hormon yang mencukupi, maka gejala adalah ringan atau tidak ketara. Apabila kerosakan semakin teruk, hipotiroidisme berlaku.

Gejala-gejala yang biasa berlaku adalah seperti berikut:

• Keletihan dan rasa lemah
• Pertambahan berat badan walaupun tiada perubahan pada diet atau senaman
• Sensitif terhadap kesejukan
• Kulit kering dan rambut rapuh
• Keguguran rambut, termasuk penipisan kening
• Muka kelihatan sembap
• Suara serak
• Sembelit
• Kemurungan atau murung
• Masalah tumpuan atau daya ingatan lemah
• Bengkak di leher (goiter)
• Sakit sendi dan otot lemah
• Gangguan haid atau masalah kesuburan

Memandangkan gejala ini bertindih dengan banyak keadaan lain, ujian darah adalah penting untuk diagnosis tepat.

Bagaimana Hashimoto Didiagnosis?

Doktor menggunakan sejarah perubatan, pemeriksaan fizikal dan ujian darah untuk mengesahkan Hashimoto.

Antara ujian utama adalah:

1. TSH (Thyroid Stimulating Hormone): Tahap TSH tinggi menunjukkan tiroid tidak menghasilkan hormon secukupnya, jadi kelenjar pituitari bekerja lebih keras.
2. Free T4 dan T3: Mengukur tahap sebenar hormon tiroid dalam darah.
3. Antibodi tiroid: Ciri utama penyakit Hashimoto ialah kehadiran antibodi seperti antitiroid peroksidase (TPOAb) dan antitiroglobulin (TgAb). Ini mengesahkan sifat autoimun penyakit tersebut.
4. Ultrabunyi: Kadangkala digunakan untuk memeriksa saiz dan tekstur tiroid.

Diagnosis awal penting kerana rawatan yang dimulakan sebelum hipotiroidisme teruk boleh mencegah komplikasi.

Rawatan untuk Hashimoto

Penawar untuk penyakit Hashimoto masih belum ditemui, tetapi ia boleh diurus dengan berkesan. Matlamat utama rawatan adalah memulihkan tahap hormon tiroid yang normal dan mengurangkan gejala.

1. Penggantian Hormon Tiroid

Rawatan utama ialah levothyroxine, iaitu bentuk sintetik T4. Ia menggantikan hormon yang tidak lagi dapat dihasilkan oleh tiroid. Dos disesuaikan mengikut individu dan dipantau melalui ujian darah berkala.

Apabila stabil, ramai pesakit kembali berasa normal, walaupun mencari dos yang sesuai mungkin mengambil masa.

2. Gaya Hidup dan Pemakanan

Selain ubat, perubahan gaya hidup boleh membantu:

• Pemakanan seimbang: Kekurangan nutrien seperti selenium, zink, dan zat besi boleh memburukkan gejala. Makan makanan kaya nutrien ini boleh menyokong fungsi tiroid.
• Sensitiviti gluten: Sesetengah pesakit Hashimoto mungkin lebih sensitif terhadap gluten atau menghidap penyakit seliak. Mengelakkan gluten boleh membantu bagi sesetengah individu.
• Pengurusan stres: Stres kronik boleh memburukkan aktiviti autoimun. Amalan seperti meditasi, yoga, dan pernafasan dalam boleh membantu.
• Tidur dan senaman mencukupi: Kedua-duanya menyokong metabolisme dan keseimbangan imun.

Elak Rawatan Berlebihan atau Kekurangan

Penting untuk tidak terlebih memberi hormon tiroid. Dos berlebihan boleh menyebabkan gejala hipertiroidisme seperti cemas, susut berat badan, sukar tidur dan berdebar-debar.

Komplikasi Penyakit Hashimoto

Jika tidak dirawat, penyakit Hashimoto boleh membawa kepada masalah serius:

• Goiter: Keradangan berterusan boleh membesarkan tiroid.
• Masalah jantung: Hipotiroidisme boleh meningkatkan kolesterol dan risiko penyakit jantung.
• Isu kesihatan mental: Kemurungan dan penurunan fungsi kognitif biasa berlaku jika tidak dirawat.
• Myxedema: Bentuk hipotiroidisme teruk yang jarang berlaku tetapi boleh mengancam nyawa, dengan gejala seperti keletihan melampau, intoleransi sejuk, malah koma.
• Komplikasi kehamilan: Hipotiroidisme boleh meningkatkan risiko keguguran, kelahiran pramatang dan masalah perkembangan bayi.

Diagnosis awal dan rawatan boleh mencegah keadaan ini.

Hidup dengan Hashimoto

Diagnosis Hashimoto mungkin terasa membebankan, tetapi dengan pelan rawatan yang betul, kebanyakan pesakit boleh menjalani kehidupan sihat. Beberapa strategi termasuk:

• Pemantauan berkala: Ujian darah setiap 6–12 bulan membantu menyesuaikan rawatan.
• Konsistensi ubat: Ambil levothyroxine pada waktu sama setiap hari, sebaiknya ketika perut kosong. Elakkan suplemen kalsium atau zat besi dalam tempoh empat jam kerana ia boleh mengganggu penyerapan.
• Catat gejala: Buku catatan gejala membantu mengenal pasti pencetus dan memudahkan komunikasi dengan doktor.
• Sokongan komuniti: Kumpulan sokongan dalam talian atau secara fizikal boleh memberi semangat dan pengalaman berguna.

Kesimpulan

Penyakit Hashimoto adalah penyakit seumur hidup, tetapi ia tidak perlu mengawal hidup anda. Dengan memahami penyakit ini, mengenal pasti gejala dan mendapatkan rawatan yang betul, pesakit boleh menguruskannya dengan baik.

Dengan ubat, gaya hidup sihat dan pemantauan berterusan, kebanyakan pesakit Hashimoto mampu menjalani kehidupan normal.

Kesedaran adalah langkah pertama. Jika anda atau seseorang yang anda kenali mengalami keletihan yang tidak dapat dijelaskan, kenaikan berat badan atau gejala berkaitan tiroid lain, berbincanglah dengan doktor mengenai ujian Hashimoto. Diagnosis awal boleh mengubah segalanya.