Apa itu Penyakit SLE? Ini Gejala-gejala yang Anda Perlu Tahu

Penyakit SLE atau nama panjangnya Systemic Lupus Erythematosus (SLE) adalah penyakit autoimun kronik yang boleh menjejaskan pelbagai organ dan sistem di seluruh badan. Penyakit ini juga sering dirujuk dengan nama LUPUS.

Tidak seperti penyakit autoimun yang lain, penyakit SLE menunjukkan pelbagai gejala, menjadikannya salah satu penyakit yang lebih kompleks dan mencabar untuk didiagnosis dan dirawat.

Artikel ini akan meneroka apa itu penyakit SLE, puncanya, gejala, pendekatan diagnostik dan pilihan rawatan yang tersedia.

Penyakit SLE adalah jenis yang paling biasa, dan orang sering menggunakan istilah Lupus untuk merujuk kepada SLE.

Walau bagaimanapun, terdapat jenis lain, bergantung pada bahagian mana Lupus paling menjejaskan badan.

Apa itu Penyakit SLE?

Penyakit SLE ialah gangguan autoimun di mana sistem imun, yang biasanya melindungi tubuh daripada jangkitan dan penceroboh asing, secara tersilap menyerang tisu yang sihat.

Istilah “sistemik” merujuk kepada fakta bahawa lupus boleh menjejaskan pelbagai organ dan tisu, termasuk kulit, sendi, buah pinggang, jantung, paru-paru, dan otak.

SLE ialah keadaan berulang-kebah, bermakna orang yang menghidap penyakit ini mengalami tempoh gejala aktif, dipanggil “flare,” diikuti dengan tempoh kebah, di mana gejala berkurangan atau hilang.

Kitaran flare-up dan kebah yang tidak dapat diramalkan ini menjadikan SLE sebagai penyakit seumur hidup yang memerlukan pengurusan berterusan.

Punca-punca dan Faktor Risiko

Punca sebenar SLE masih tidak jelas. Walau bagaimanapun, ia dipercayai terhasil daripada gabungan faktor genetik, persekitaran, hormon dan imuniti.

Berikut adalah pandangan yang lebih dekat kepada setiap faktor tersebut:

• Genetik: Penyelidikan menunjukkan bahawa SLE mungkin berlaku dalam keluarga, mencadangkan kecenderungan genetik. Gen tertentu dikaitkan dengan peningkatan risiko mengembangkan Lupus, walaupun tiada gen tunggal yang bertanggungjawab secara langsung untuk penyakit ini.
• Pencetus Persekitaran: Pelbagai faktor persekitaran boleh mencetuskan flare, seperti pendedahan kepada cahaya ultraungu (UV), jangkitan tertentu atau tekanan. Ubat-ubatan dan bahan kimia juga boleh bertindak sebagai pencetus pada sesetengah orang.
• Hormon: Penyakit SLE menjejaskan wanita secara tidak seimbang, terutamanya semasa tahun pembiakan mereka. Perbezaan jantina ini menunjukkan bahawa hormon, terutamanya estrogen, mungkin memainkan peranan dalam permulaan Lupus dan serangan.
• Disfungsi Sistem Imun: Pada penghidap SLE, sistem imun gagal membezakan antara penceroboh berbahaya (seperti bakteria atau virus) dan tisu badan yang sihat. Ini membawa kepada keradangan dan kerosakan tisu.

Gejala-gejala Penyakit SLE

Gejala-gejala penyakit SLE berbeza secara meluas dari satu individu ke individu yang lain, bergantung pada organ atau sistem mana yang terjejas.

SLE sering dirujuk sebagai “peniru yang hebat” kerana gejalanya boleh meniru penyakit lain, menjadikan diagnosis sebagai satu cabaran.

Walau bagaimanapun, beberapa gejala biasa termasuklah:

• Kelesuan: Salah satu gejala yang paling kerap, kelesuan yang berkaitan dengan lupus boleh melemahkan dan menjejaskan kualiti hidup dengan ketara.
• Sakit Sendi dan Bengkak: SLE biasanya menjejaskan sendi, terutamanya pada tangan, pergelangan tangan, dan lutut yang membawa kepada kesakitan, kekakuan dan bengkak.
• Ruam Kulit: Ruam SLE yang paling dikenali ialah ruam “berbentuk rama-rama” yang muncul di seluruh hidung dan pipi. Jenis ruam kulit yang lain terutamanya yang bertambah teruk dengan pendedahan matahari, juga boleh menjadi gejala.
• Demam: Demam yang tidak dapat dijelaskan boleh menjadi tanda keradangan yang disebabkan oleh SLE.
• Sakit Dada: Keradangan pada paru-paru atau lapisan jantung (pleuritis atau pericarditis) boleh menyebabkan sakit dada yang tajam, terutamanya semasa nafas dalam.
• Gejala Neurologi: SLE boleh menjejaskan sistem saraf pusat menyebabkan sakit kepala, sawan atau psikosis.
• Perubahan pada Jari: Jari tangan dan kaki bertukar putih atau biru apabila terdedah kepada sejuk atau semasa tempoh tekanan.

Diagnosis

Mendiagnosis penyakit SLE boleh menjadi rumit kerana bentuknya yang pelbagai. Tiada ujian tunggal boleh mendiagnosis SLE secara muktamad, maka doktor biasanya bergantung pada gabungan penilaian klinikal, ujian makmal dan kajian pengimejan.

• Sejarah Perubatan dan Pemeriksaan Fizikal: Doktor akan menilai dan sejarah perubatan pesakit. Pemeriksaan fizikal yang menyeluruh akan memeriksa tanda-tanda biasa lupus, seperti ruam kulit dan keradangan sendi.
• Ujian Darah: Pelbagai ujian darah boleh membantu mengesan antibodi yang berkaitan dengan lupus. Ujian antibodi antinuklear (ANA) adalah salah satu yang paling biasa, kerana hampir semua penghidap lupus diuji positif untuk ANA. Walau bagaimanapun, ANA positif sahaja tidak mencukupi untuk mengesahkan lupus, kerana ia boleh menjadi positif pada orang tanpa penyakit.
• Ujian Pengimejan: X-ray dada, ekokardiogram, atau kajian pengimejan lain boleh menilai kesan lupus pada organ seperti paru-paru dan jantung.

Rawatan dan Pengurusan Penyakit SLE

Walaupun tiada penawar untuk penyakit ini, rawatan yang ada boleh menguruskan gejala, mencegah kerosakan organ dan meningkatkan kualiti hidup.

Pendekatan rawatan untuk SLE biasanya melibatkan gabungan ubat-ubatan, pelarasan gaya hidup, dan pemantauan perubatan yang rapi.

1. Ubat-ubatan

• Ubat Antiradang Bukan Steroid (NSAIDs): NSAID seperti ibuprofen dan naproxen selalunya digunakan untuk melegakan sakit sendi, bengkak dan demam.
• Kortikosteroid: Ubat antiradang yang kuat seperti prednison, digunakan untuk mengawal keradangan semasa “flare” yang teruk. Walau bagaimanapun, penggunaan jangka panjang boleh menyebabkan kesan sampingan seperti penambahan berat badan, tekanan darah tinggi, dan osteoporosis.
• Antimalaria: Ubat seperti hydroxychloroquine biasanya digunakan dalam rawatan SLE. Ubat ini membantu mengawal gejala terutamanya sakit sendi, ruam kulit, dan keletihan, dan boleh mengurangkan kekerapan serangan.
• Imunosupresan: Untuk kes yang teruk, ubat yang menekan sistem imun (seperti azathioprine, methotrexate, atau mycophenolate mofetil) boleh digunakan untuk menghalang sistem imun daripada menyerang tisu badan sendiri.
• Biologi: Rawatan yang lebih baru seperti belimumab dan rituximab menyasarkan bahagian tertentu sistem imun, membantu mengawal aktiviti Lupus dengan kesan sampingan yang lebih sedikit berbanding imunosupresan tradisional.

2. Perubahan Gaya Hidup

• Perlindungan Matahari: Memandangkan cahaya UV boleh mencetuskan flare SLE, adalah penting bagi penghidap SLE untuk melindungi diri mereka daripada pendedahan cahaya matahari. Ini termasuk memakai pelindung matahari, pakaian pelindung dan mengelakkan matahari pada waktu puncak.
• Diet dan Senaman yang Sihat: Diet seimbang yang kaya dengan buah-buahan, sayur-sayuran, dan protein tanpa lemak, bersama-sama dengan senaman yang kerap, boleh membantu mengekalkan kesihatan keseluruhan dan mengurangkan serangan. Senaman juga boleh membantu meningkatkan mobiliti sendi dan mengurangkan keletihan.
• Pengurusan Tekanan: Tekanan boleh memburukkan lagi gejala SLE, jadi menggabungkan teknik pengurangan tekanan seperti yoga, meditasi, atau senaman pernafasan dalam boleh memberi manfaat.

3. Tinjauan Perubatan

Penghidap SLE memerlukan pemeriksaan berkala untuk memantau fungsi organ dan menyesuaikan rawatan mengikut keperluan.

Ujian fungsi buah pinggang, pemantauan tekanan darah dan penilaian rutin lain membantu mengesan komplikasi lebih awal.

Hidup dengan SLE

Hidup dengan SLE atau Lupus boleh mencabar, memandangkan ketidakpastian serangan dan potensi kesan ke atas kehidupan seharian.

Adalah penting untuk mewujudkan sistem sokongan yang kukuh termasuk keluarga, rakan, ahli profesional kesihatan dan kumpulan sokongan.

Strategi daya tindak seperti sentiasa maklum tentang penyakit ini, mematuhi pelan rawatan, dan membuat perubahan gaya hidup yang diperlukan boleh meningkatkan kualiti hidup dengan ketara bagi penghidap penyakit ini.