Anda Dibuli? Ini Perkara yang Perlu Dilakukan

Buli bukan perkara kecil. Ia boleh berlaku di sekolah rendah, sekolah menengah, asrama, malah di alam siber. Ramai pelajar di Malaysia pernah mengalaminya, sama ada secara fizikal, lisan, emosi atau melalui media sosial.

Malangnya, tidak semua tahu apa yang perlu dilakukan apabila berdepan dengan situasi ini. Ada yang memilih untuk berdiam diri kerana takut, malu, atau merasakan tiada siapa akan membantu.

Hakikatnya, pelajar yang dibuli dilindungi oleh undang-undang dan polisi pendidikan negara. Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) mempunyai garis panduan yang jelas untuk menangani kes buli.

Artikel ini menerangkan langkah-langkah praktikal yang boleh diambil oleh pelajar jika anda sedang atau pernah dibuli.

Fahami Apa Itu Buli

Langkah pertama ialah memahami bahawa apa yang anda alami itu memang buli. Buli tidak terhad kepada pukul atau tolak-menolak. Menurut garis panduan KPM, buli merangkumi:

• Buli fizikal seperti memukul, menendang, menampar, atau merosakkan barang.
• Buli lisan seperti mengejek, menghina, memanggil dengan gelaran yang memalukan.
• Buli emosi atau sosial seperti memulaukan, menyebarkan fitnah, atau menghasut orang lain supaya membenci mangsa.
• Buli siber melalui WhatsApp, Instagram, TikTok, atau platform lain, termasuk mesej ugutan, komen jahat, dan penyebaran gambar tanpa izin.

Jika perbuatan itu berulang, disengajakan dan menyebabkan anda berasa takut, tertekan atau terhina, itu adalah buli.

Utamakan Keselamatan Diri

Jika anda berada dalam bahaya fizikal, keselamatan diri mesti menjadi keutamaan. Jauhkan diri daripada pembuli dan cari tempat selamat seperti bilik guru, pejabat sekolah, atau kawasan yang mempunyai orang dewasa.

Jangan melawan secara fizikal kerana ini boleh memburukkan keadaan dan menyukarkan siasatan disiplin.

Sekolah di bawah KPM bertanggungjawab menyediakan persekitaran yang selamat untuk murid, selaras dengan Akta Pendidikan 1996.

Anda berhak dilindungi semasa berada di kawasan sekolah dan dalam aktiviti berkaitan sekolah.

Simpan Bukti

Satu kesilapan biasa ialah memadam bukti kerana takut orang lain membacanya. Sebenarnya, bukti sangat penting.

Antara bukti yang perlu disimpan termasuk:

• Tangkap layar mesej, komen, atau hantaran buli siber.
• Gambar kecederaan atau barang yang dirosakkan.
• Catatan tarikh, masa, tempat dan apa yang berlaku.
• Nama saksi jika ada.

Bukti ini akan membantu guru disiplin, pihak sekolah, atau pihak berkuasa menilai kes dengan adil. Tanpa bukti, kes buli sering dianggap sebagai salah faham atau konflik biasa.

Laporkan Kepada Orang Dewasa Yang Dipercayai

Di sekolah, anda digalakkan untuk melaporkan kes buli kepada:

• Guru kelas
• Guru disiplin
• Kaunselor sekolah
• Pengetua atau guru besar

Di bawah Peraturan-Peraturan Pendidikan (Disiplin Sekolah) 1959, pihak sekolah mempunyai kuasa untuk menyiasat dan mengambil tindakan terhadap pelajar yang melanggar disiplin, termasuk kes buli.

Jika anda takut untuk bersemuka, minta bantuan ibu bapa atau penjaga untuk membuat laporan bagi pihak anda.

KPM menggalakkan penglibatan ibu bapa dalam isu kebajikan dan keselamatan murid.

Dapatkan Sokongan Kaunseling

Buli bukan sahaja mencederakan tubuh badan, tetapi juga memberi kesan besar kepada emosi dan kesihatan mental.

Rasa takut ke sekolah, hilang keyakinan diri, murung, atau cemas adalah kesan yang serius.

Setiap sekolah kerajaan di Malaysia mempunyai perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling. Kaunselor sekolah terlatih untuk membantu pelajar menghadapi tekanan emosi dan memberi sokongan psikologi.

Perbualan dengan kaunselor adalah sulit dan bertujuan membantu, bukan menghukum mangsa.

Langkah ini selaras dengan usaha KPM untuk menjaga kesejahteraan mental murid seperti yang digariskan dalam pelbagai pelan pembangunan pendidikan.

Jika Buli Berterusan, Naikkan Aduan

Jika pihak sekolah tidak mengambil tindakan sewajarnya atau buli masih berterusan, anda boleh membuat aduan kepada pihak lebih tinggi. Antara saluran yang tersedia ialah:

• Pejabat Pendidikan Daerah (PPD)
• Jabatan Pendidikan Negeri (JPN)
• Saluran aduan rasmi Kementerian Pendidikan Malaysia

Aduan boleh dibuat oleh ibu bapa atau penjaga dengan menyertakan maklumat lengkap dan bukti.

KPM memandang serius kes buli, terutamanya yang melibatkan kecederaan fizikal, ugutan, atau gangguan berulang.

Perlindungan Undang-Undang

Pelajar bawah umur dilindungi di bawah Akta Kanak-Kanak 2001. Jika perbuatan buli melibatkan kecederaan serius, ugutan jenayah, atau gangguan seksual, kes boleh dirujuk kepada pihak polis dan Jabatan Kebajikan Masyarakat.

Bagi kes buli siber, undang-undang lain seperti Kanun Keseksaan dan undang-undang berkaitan komunikasi boleh terpakai, bergantung kepada jenis kesalahan.

Penting untuk difahami bahawa melaporkan kes buli bukan bermaksud anda menyusahkan orang lain.

Ia adalah langkah melindungi diri sendiri dan juga pelajar lain daripada menjadi mangsa seterusnya.

Jangan Salahkan Diri Sendiri

Ramai mangsa buli menyalahkan diri sendiri, merasakan mereka lemah atau berbeza. Ini tidak benar. Buli adalah pilihan pembuli, bukan kesalahan mangsa.

Anda berhak untuk berasa selamat, dihormati dan dilayan dengan adil di sekolah. Sistem pendidikan dan undang-undang negara wujud untuk melindungi hak tersebut.

Kesimpulan

Jika anda dibuli, jangan berdiam diri. Ambil langkah yang betul, simpan bukti dan dapatkan bantuan daripada orang dewasa yang bertanggungjawab.

Kementerian Pendidikan Malaysia menyediakan garis panduan dan saluran untuk menangani kes buli dan undang-undang negara melindungi keselamatan serta kebajikan pelajar.

Bercakaplah. Minta bantuan. Anda tidak keseorangan dan apa yang anda alami itu penting.