Marjerin dan Mentega: Mana Yang Lebih Sihat?

Marjerin dan mentega adalah dua bahan utama yang digunakan dalam pembuatan kek, biskut atau kuih. Namun, terdapat kekeliruan bagi sesetengah masyarakat akan perbezaan antara marjerin dan mentega ini.

Terdapat juga persoalan mengenai pilihan mana yang lebih sihat antara marjerin atau mentega? Mungkin juga ada yang berpendapat bahawa dua bahan ini adalah sama.

Artikel kali ini akan membincangkan mengenai perbezaan antara marjerin dan mentega termasuklah kebaikan dan keburukan dua bahan makanan ini berdasarkan bukti kajian.

Apa itu Marjerin dan Mentega?

Mentega ialah produk tenusu yang dihasilkan dengan menggodak krim atau susu untuk mengasingkan bahagian pepejal dan cecair.

Mentega adalah tinggi dengan kandungan lemak tepu kerana mentega terdiri daripada lemak tenusu pekat.

Marjerin pula ialah makanan yang diproses yang dihasilkan agar rupa dan rasanya seperti mentega. Marjerin biasanya dihasilkan daripada minyak sayuran seperti minyak canola, minyak sawit atau minyak kacang soya.

Marjerin pula dipromosikan sebagai pilihan lebih sihat kerana mengandungi lemak politaktepu yang dikatakan boleh mengurangkan paras kolesterol LDL (kolesterol jahat).

Untuk menghasilkan marjerin, minyak sayuran ini perlu melalui proses penghidrogenan yang bertujuan untuk menukar minyak sayuran daripada cecair kepada pepejal.

Proses penghidrogenan ini meningkatkan kandungan lemak tepu bagi produk ini serta turut menghasilkan lemak trans sebagai bahan sampingan. ^[1]

Terdapat proses yang lebih terkini yang boleh boleh memejalkan minyak sayuran tanpa menghasilkan lemak trans yang dikenali sebagai proses interesterifikasi. ^[2]

Selain kedua-dua proses ini, marjerin juga turut mengandungi tambahan pemakanan seperti emulsifier dan pewarna.

Kebaikan Marjerin

Kebaikan marjerin banyak bergantung kepada bagaimana produk itu diproses dan jenis minyak sayuran yang digunakan.

Secara umumnya, beberapa kebaikan yang mungkin boleh diperolehi daripada marjerin adalah:

Tinggi dengan Lemak Politaktepu

Marjerin dihasilkan daripada minyak sayuran. Oleh itu, marjerin mengandungi lemak taktepu seperti lemak politaktepu dan lemak monotaktepu.

Jumlah kandungan lemak ini bergantung kepada jenis minyak sayuran yang digunakan untuk menghasilkan marjerin ini.

Lemak jenis ini dikaitkan dengan kebolehannya untuk membantu mengurangkan paras kolesterol LDL (kolesterol jahat) jika digunakan untuk menganti lemak tepu.

Satu kajian semula melaporkan bahawa mengantikan lemak tepu dengan lemak politaktepu atau monotaktepu boleh mengurangkan risiko penyakit jantung koronari iaitu penyakit yang boleh menyebabkan serangan atau kegagalan jantung. ^[3]

Keburukan Marjerin

Walaupun marjerin mempunyai kandungan lemak yang lebih baik daripada mentega, namun tidak semua marjerin yang dijual adalah sama. Sesetengah marjerin yang dihasilkan mengandungi lemak trans. Lemak trans ini lebih berbahaya daripada lemak tepu.

Mungkin Tinggi dengan Lemak Trans

Marjerin dihasilkan daripada minyak sayuran. Pada suhu bilik, minyak sayuran adalah dalam keadaan cecair.

Untuk menjadikan marjerin pejal seperti mentega, minyak sayuran ini harus melalui proses yang dikenali sebagai penghidrogenan.

Proses penghidrogenan ini menukarkan sesetengah lemak taktepu kepada lemak tepu yang bersifat pepejal pada suhu bilik. Malangnya, proses ini turut menghasilkan bahan sampingan iaitu lemak trans.

Lemak trans ini dikaitkan dengan peningkatan risiko penyakit kronik seperti penyakit jantung, strok dan penyakit diabetes. ^[1]

Terdapat juga kajian yang mendapati lemak trans boleh mendatangkan kesan buruk terhadap otak dan sistem saraf. Lemak trans meningkatkan risiko pembentukan penyakit Alzheimer dan kemerosotan kognitif selari dengan usia. ^[4]

Kebaikan Mentega

Kebaikan mentega pula banyak bergantung kepada sumber iaitu susu haiwan yang digunakan untuk menghasilakan mentega tersebut.

Mentega yang dihasilkan daripada susu lembu yang meragut rumput adalah lebih baik daripada mentega yang dihasilkan daripada susu lembu yang makan dedak.

Mengandungi Nutrien Tertentu

Mentega mengandungi nutrien-nutrien seperti berikut:

• Vitamin A: Vitamin ini adalah antara vitamin yang tinggi dalam mentega. Kekurangan vitamin A dikaitkan dengan rabun malam, terbantut dan mudah terkena jangkitan. ^[5]
• Vitamin E: Vitamin E adalah salah satu daripada antioksidan dan bermanfaat untuk kesihatan kulit, mata dan sistem imun.
• Vitamin K2: Vitamin K2 pula bermanfaat untuk kesihatan jantung dan boleh membantu menguatkan tulang. ^{[6, 7]}
• Asid linoleik berkonjugat (CLA): Asid linoleik berkonjugat ini mempunyai banyak kebaikan untuk kesihatan. Asid ini dikatakan boleh membantu mengurangkan lemak badan, menurunkan risiko penyakit kardiovaskular, kanser, menguatkan tulang dan mengawal tindak balas imun. ^[8]
• Butirat: Butirat adalah asid lemak rantaian pendek yang boleh dijumpai dalam mentega dan dihasilkan dalam usus oleh bakteria. Butirat ini didapati boleh mengurangkan keradangan dalam usus dan boleh digunakan untuk merawat penyakit Crohn. ^[9]

Keburukan Mentega

Meskipun mempunyai nutrien-nutrien yang berkhasiat untuk badan, namun mentega masih tinggi dengan kandungan asid lemak dan kolesterol.

Tinggi dengan Kandungan Lemak Tepu

Topik berkaitan lemak tepu dan penyakit jantung adalah antara topik yang hangat diperdebatkan.

Hasil kajian juga turut menunjukkan keputusan yang bercampur-campur. ^{[10, 11, 12]}

Satu analisis yang diterbitkan pada tahun 2020 melaporkan bahawa pengurangan pengambilan lemak tepu selama 2 tahun boleh mengurangkan risiko terjadinya penyakit jantung. ^[13]

Walau bagaimanapun, data-data menunjukkan sedikit atau tiada kesan antara pengurangan lemak tepu dengan penyebab kematian. ^[13]

Satu kajian semula dan analisis yang lain turut melaporkan bahawa hanya terdapat sedikit atau tiada perkaitan antara pengambilan mentega dengan kematian, penyakit kardiovaskular dan diabetes. ^[14]

Tinggi dengan Kolesterol

Mentega juga turut mengandungi kolesterol kerana mentega dihasilkan daripada produk haiwan.

Pengambilan kolesterol yang tinggi boleh mendatangkan kesan buruk kepada kesihatan seseorang dan dipercayai meningkatkan risiko seseorang itu terkena penyakit jantung.

Kajian semula terhadap 97 kajian kohort melaporkan bahawa kenaikan jumlah kolesterol dalam darah merupakan faktor risiko utama yang menyebabkan penyakit jantung. ^[15]

Terdapat perbahasan dalam kalangan pengkaji mengenai kolesterol yang diperolehi daripada pemakanan.

Kolesterol diet bukanlah satu-satunya faktor yang menyebabkan kenaikan paras kolesterol dalam darah. Terdapat beberapa faktor lain yang turut menyumbang kepada kenaikan paras kolesterol dalam darah. ^[16]

Satu kajian terkini yang dijalankan di Korea melaporkan bahawa pemakanan yang tinggi dengan daging proses dan lemak tepu dikaitkan dengan keabnormalan paras jumlah kolesterol dan kolesterol LDL (kolesterol jahat) .^[17]

Mana Satu yang Anda Perlu Pilih?

Menjadi satu tanda tanya kepada pengguna berkaitan dengan produk manakah yang sepatutnya mereka pilih kerana kedua-dua produk ini mempunyai kebaikan dan keburukan masing-masing.

Justeru itu, sebagai satu panduan umum, beberapa perkara yang harus dinilai oleh pengguna sebelum memilih untuk menggunakan marjerin atau mentega adalah:

• Seperti yang disyorkan oleh piramid makanan atau badan kesihatan, mentega boleh dimakan tetapi harus dikawal kuantitinya agar tidak dimakan secara berlebihan atas faktor kandungan lemak tepunya.
• Pilih jenama mentega yang dilabelkan dengan “unsalted” dan “grass-fed “.
• Meskipun marjerin dilihat sebagai pilihan lebih sihat berbanding mentega. Beberapa faktor lain harus diberi perhatian. Contohnya seperti proses pembuatan marjerin tersebut. Sekiranya marjerin tersebut dihasilkan melalui proses penghidrogenan, maka marjerin ini lebih tidak sihat berbanding mentega.
• Baca maklumat nutrisi dalam kedua-dua produk ini untuk mengetahui nilai kandungan lemak tepu dan lemak trans. Hadkan pengambilan lemak tepu dan hindari lemak trans.