Badan Terkena Asid: Apa yang Perlu Dilakukan Segera?

Badan terkena asid atau tersentuh asid yang menghakis adalah kecemasan perubatan yang serius.

Sama ada ia berlaku di makmal, tempat kerja, atau di rumah, tindakan segera dan betul boleh membezakan antara kecederaan ringan dan kerosakan kekal.

Panduan ini menerangkan apa yang perlu dilakukan serta-merta selepas kulit terkena asid menghakis, apa yang tidak boleh dilakukan, dan bagaimana mengelakkan kesan jangka panjang.

Apa Itu Asid Menghakis?

Asid menghakis ialah bahan kimia yang boleh memusnahkan atau merosakkan tisu hidup secara kekal apabila terkenanya.

Contohnya adalah:

• Asid sulfurik (digunakan dalam bateri)
• Asid hidroklorik (digunakan dalam bahan pencuci)
• Asid nitrik (digunakan dalam pembuatan)
• Asid hidrofluorik (digunakan dalam ukiran kaca dan pembersihan)

Bahan-bahan ini boleh menyebabkan lecur kimia yang teruk, kematian tisu, dan juga keracunan sistemik jika tidak dirawat dengan segera.

Langkah Pertolongan Cemas Selepas Terkena Asid

1. Bertindak Segera: Jauhkan Diri dari Sumber Asid

Sebaik sahaja terkena asid:

• Hentikan semua aktiviti.
• Jauhkan diri dari sumber asid untuk mengelakkan pendedahan berterusan.
• Maklumkan kepada orang sekeliling dan minta bantuan jika perlu.

Penting: Jangan berlengah. Masa adalah faktor kritikal untuk mengurangkan kerosakan tisu.

2. Tanggalkan Pakaian dan Aksesori yang Terkena Asid

Pakaian atau barang yang terkena asid akan terus membakar kulit jika tidak ditanggalkan.

• Tanggalkan semua pakaian yang tercemar dengan berhati-hati, elakkan sentuhan dengan kawasan yang terkena.
• Gunting pakaian jika ia melekat pada kulit.
• Gunakan sarung tangan jika membantu orang lain atau balut tangan dengan plastik jika tiada sarung tangan.

3. Bilas dengan Air Mengalir yang Sejuk Segera

Ini adalah langkah paling penting.

• Bilas kawasan terjejas dengan air paip sejuk sekurang-kurangnya selama 20 minit.
• Gunakan air biasa, jangan guna ais atau air panas.
• Jangan berhenti membilas awal, walaupun rasa sakit berkurang. Asid boleh terus merosakkan tisu dalaman jika tidak dibersihkan sepenuhnya.
• Jika ada pancuran keselamatan atau stesen pencuci mata, gunakannya.

4. Jangan Cuba Menyahasidkan Kulit

Ini adalah kesilapan biasa.

• Jangan sapu soda bikarbonat, cuka, atau bahan kimia lain untuk meneutralkan asid.
• Tindak balas ini boleh menghasilkan haba dan memburukkan luka.
• Gunakan air sahaja, dalam kuantiti banyak.

5. Tutup Luka dengan Kain Bersih

Selepas membilas:

• Tutup kawasan terbakar dengan kain bersih atau balutan steril yang tidak melekat.
• Jangan sapu krim, minyak atau salap kecuali diarahkan oleh profesional perubatan.
• Jika boleh, tinggikan kawasan terjejas untuk mengurangkan bengkak.

Kes Khas: Asid Hidrofluorik (HF)

Asid hidrofluorik sangat berbahaya. Walaupun pendedahan kecil boleh membawa maut kerana ia menembusi kulit dan mengganggu tahap kalsium dalam badan.

• Jika disyaki terkena HF, hubungi perkhidmatan kecemasan segera (hubungi talian 999).
• Selepas membilas, sapukan gel kalsium glukonat jika ada.
• Kes ini memerlukan rawatan hospital tanpa kompromi.

Bila Perlu Dapatkan Bantuan Perubatan Kecemasan?

Dapatkan rawatan segera jika:

• Asid yang terkena ialah jenis kuat (seperti sulfurik, nitrik, hidrofluorik).
• Luka terbakar lebih besar daripada 3 inci.
• Terkena di mata, muka, kemaluan atau sendi utama.
• Kulit melepuh, kehitaman atau tertanggal.
• Kesakitan berterusan selepas pembilasan.
• Orang itu menghidu wap asid atau tertelan bahan kimia.

Jika ragu-ragu, lebih baik pergi ke hospital dengan kadar segera.

Pertolongan Cemas Jika Terkena Mata

Jika asid terkena mata:

1. Buka kelopak mata dan bilas mata dengan air bersih serta-merta.
2. Teruskan membilas selama 15–20 minit.
3. Tanggalkan kanta lekap jika ada, tetapi jangan tangguh membilas untuk melakukannya.
4. Gunakan stesen pencuci mata jika ada.
5. Dapatkan rawatan kecemasan segera, lecur asid pada mata boleh menyebabkan buta kekal.

Pertolongan Cemas Jika Terhidu atau Tertelan

Terhidu:

• Alihkan mangsa ke tempat yang mempunyai udara segar.
• Longgarkan pakaian yang ketat.
• Jika tidak bernafas, mula lakukan CPR dan hubungi ambulans (talian 999).

Tertelan:

• Jangan paksa muntah.
• Jangan beri makanan atau minuman melainkan diarahkan oleh pusat racun.
• Hubungi pusat kawalan racun atau ambulans segera.

Apa Yang Tidak Boleh Dilakukan

• Jangan tunggu dan lihat: Rawatan lewat boleh menyebabkan kerosakan yang lebih teruk.
• Jangan sentuh kawasan terjejas dengan tangan kosong.
• Jangan sapu ubat atau bahan kimia tanpa nasihat doktor.
• Jangan cuba meneutralkan asid dengan bahan lain.
• Jangan guna air bertekanan tinggi: Ia boleh menolak asid lebih dalam ke tisu.

Langkah Pencegahan

Elakkan pendedahan adalah cara terbaik:

• Pakai alat pelindung diri (PPE): Sarung tangan, cermin mata keselamatan, apron dan kot makmal.
• Label semua bahan kimia dengan jelas.
• Ketahui lokasi pancuran keselamatan dan stesen pencuci mata.
• Simpan asid dengan betul: Jauh daripada bahan yang tidak serasi.
• Jangan campur bahan kimia: Tanpa latihan dan kebenaran.

Penutup

Badan terkena asid, disimbah asid atau tersentuh asid menghakis boleh berlaku dalam sekelip mata. Begitu juga dengan kerosakan kekal.

Tetapi jika anda tahu apa yang perlu dilakukan dan bertindak segera, anda boleh mengurangkan kecederaan dengan ketara.

Peraturan keemasan: bilas dengan air segera, tanggalkan pakaian tercemar dan dapatkan rawatan perubatan.

Lecur kimia bukan seperti luka terbakar biasa. Ia boleh menembusi lebih dalam dan gejala mungkin lambat muncul. Maka, jangan ambil mudah.

Jika anda bekerja dengan asid, bersedia lebih awal. Ketahui risikonya, rancang tindakan kecemasan dan pastikan orang sekeliling juga tahu. Keselamatan bermula dengan pengetahuan.