Adakah Mentega Baik Untuk Anda, atau Tidak?

Mungkin menjadi persoalan bagi kita adakah mentega baik untuk kesihatan kita atau sebaliknya. Terdapat perbezaan pendapat mengenai mentega ini. Ada yang mengatakan mentega boleh meningkatkan paras kolesterol pemakannya.

Ada pula yang mengatakan bahawa mentega adalah baik kerana berkhasiat dan boleh menjadi penambah rasa dalam hidangan.

Untuk mendapatkan kepastian, ikuti kupasan kami dalam artikel ini mengenai mentega berdasarkan fakta-fakta yang dirujuk daripada kajian-kajian yang telah dijalankan.

Apa itu Mentega?

Mentega ialah produk tenusu yang dihasilkan daripada perahan susu yang memisahkan lemak pepejal daripada cecair yang dikenali sebagai susu mentega.

Lazimnya, mentega dihasilkan daripada susu lembu. Tetapi mentega juga boleh dihasilkan daripada susu haiwan ternakan lain seperti kambing, biri-biri atau kerbau.

Terdapat banyak jenis mentega yang dijual di pasaran. Sama ada yang mengandungi garam, tidak bergaram atau grass-fed (lembu atau haiwan ternakan yang diberi makan rumput dan bukannya dedak). Berbeza dengan marjerin, mentega adalah makanan daripada sumber asli dan bukannya makanan yang diproses.

Maklumat Nutrisi Mentega

Bergantung kepada jenis dan bahan yang digunakan untuk menghasilkan mentega ini, secara umumnya mentega yang mengandungi garam mempunyai nutrisi seperti berikut.

Satu sudu besar (14 gram) mentega mengandungi: ^[1]

• Kalori: 102 kcal
• Protein: 0.12 gram
• Lemak: 11.5 gram
• Kalsium: 3.4 miligram
• Magnesium: 0.28 miligram
• Fosforus: 3.4 miligram
• Kalium: 3.4 miligram
• Natrium: 91.3 miligram
• Selenium: 0.14 mikrogram
• Folat: 0.43 mikrogram
• Vitamin A: 97.1 mikrogram
• Vitamin E: 0.33 miligram
• Vitamin K: 1.0 mikrogram

Umumnya tahu bahawa mentega tinggi dengan lemak, tetapi sebenarnya mentega turut mengandungi vitamin yang bermanfaat untuk kesihatan seperti vitamin A, vitamin E dan vitamin K.

Mengandungi Vitamin A, E dan K

Mentega agak tinggi dengan vitamin A iaitu kira-kira 16% daripada keperluan harian vitamin A bagi orang dewasa di Malaysia.

Vitamin A ini adalah vitamin larut lemak yang diperlukan oleh badan untuk kesihatan mata, sistem pertahanan badan dan kesihatan kulit. ^[2]

Vitamin E pula adalah salah satu antioksidan yang boleh melindungi sel-sel badan daripada rosak akibat daripada radikal bebas. ^[3]

Mentega mengandungi vitamin K1 iaitu filokuinon. Vitamin K ini berperanan penting dalam pembekuan darah dan mencegah pendarahan yang berlebihan.

Sumber Untuk Mendapatkan Asid Linoleik Berkonjugat

Mentega juga merupakan sumber yang baik untuk mendapatkan asid linoleik berkonjugat (conjugated linoleic acid) atau CLA. Asid linoleik berkonjugat ini adalah sejenis lemak yang boleh didapati dalam daging atau produk tenusu.

CLA ini dikaitkan dengan beberapa khasiat kesihatan. Terdapat kajian yang melaporkan bahawa pengambilan CLA melalui suplemen boleh membantu menurunkan lemak badan.

Kajian klinikal yang dijalankan terhadap 157 orang peserta mendapati pengambilan asid linoleik berkonjugat ini selama 2 tahun boleh mengurangkan jisim lemak bagi individu yang mempunyai berat badan berlebihan. ^[4]

Kajian klinikal lain yang dijalankan terhadap 53 orang kanak-kanak obes atau mempunyai berat badan berlebihan turut mendapati pengambilan CLA boleh menurunkan paras jisim lemak. ^[5]

Namun, harus diingat bahawa kebanyakan kajian menggunakan jumlah CLA yang tinggi berbanding jumlah yang boleh dijumpai dalam satu hidangan mentega.

Tinggi dengan Lemak Tepu

Salah satu ciri-ciri mentega ialah tinggi dengan lemak tepu iaitu jenis lemak yang biasanya dijumpai dalam makanan seperti daging dan produk tenusu.

Terdapat kira-kira 7.3 gram lemak tepu bagi 1 sudu besar (14 gram) mentega.

Kehadiran lemak tepu dalam mentega ini menimbulkan persoalan akan adakah mentega ini baik untuk kesihatan kerana kepercayaan lama bahawa lemak ini tidak sihat dan boleh menyebabkan penyakit jantung.

Namun begitu, kajian-kajian yang dijalankan tidak menemui perkaitan antara lemak tepu dengan peningkatan risiko penyakit jantung atau penyakit kardiovaskular. ^{[6, 7, 8]}

Menurut panduan Cadangan Pengambilan Nutrien Malaysia 2017, lemak tepu disarankan dihadkan kepada kurang daripada 10% daripada jumlah kalori harian individu yang memakannya.

Ini bermakna, lemak tepu ini masih boleh dimakan tetapi pada kadar yang sederhana.

Salah satu kelebihan lemak tepu ialah mempunyai rintangan yang tinggi terhadap pengoksidaan. Ini membolehkan lemak tepu dimasak pada suhu tinggi tanpa menghasilkan radikal bebas semasa memasak. ^[9]

Tinggi dengan Garam

Mentega yang mengandungi garam adalah jenis mentega yang paling mudah untuk didapati di pasaran Malaysia.

Kandungan garam (natrium) yang tinggi dalam mentega adalah tidak baik untuk kesihatan kerana boleh meningkatkan risiko tekanan darah tinggi yang seterusnya boleh membawa kepada strok dan penyakit jantung.

Oleh itu, sekiranya anda ingin membeli mentega, pastikan anda membaca label terlebih dahulu. Pastikan anda memilih mentega yang dilabel “unsalted” atau tidak ditambah garam bagi mengelakkan risiko pengambilan garam yang berlebihan.

Kajian-kajian Berkaitan Mentega

Mentega atau bahan makanan yang tinggi dengan lemak sememangnya mempunyai reputasi yang tidak baik sejak sekian lama. Hakikatnya, makanan seperti ini masih diperlukan dalam diet yang seimbang tetapi kuantitinya harus dikawal.

Terdapat kajian-kajian yang dijalankan yang merungkai persoalan mengenai adakah pengambilan mentega ini baik atau tidak baik untuk kesihatan dan perkaitannya dengan penyakit kardiovaskular dan penyakit kencing manis (diabetes jenis 2).

Penyakit Kardiovaskular

Penyakit kardiovaskular adalah kumpulan penyakit yang memberi kesan terhadap struktur atau fungsi jantung dan salur darah. Serangan jantung, penyakit jantung koronari dan strok adalah antara contoh penyakit kardiovaskular.

Satu kajian semula yang melibatkan 5 kajian mendapati tiada perkaitan yang ketara antara pengambilan mentega dengan penyakit kardiovaskular.

Kajian ini turut mendapati tiada perkaitan yang ketara dilihat bagi mengaitkan pengambilan mentega dengan strok. ^[10]

Namun, terdapat juga kajian yang dijalankan terhadap 47 individu yang melaporkan bahawa pengambilan mentega secara sederhana meningkatkan risiko penyakit jantung melalui peningkatan jumlah kolesterol dan kolesterol LDL (kolesterol jahat). ^[11]

Penyakit Kencing Manis (Diabetes)

Kajian semula yang melibatkan 4 kajian kohort yang melibatkan 201 628 peserta juga melaporkan bahawa pengambilan mentega boleh mengurangkan risiko penyakit kencing manis sebanyak 4 % bagi setiap hidangan (14 gram). ^[10]

Rumusan

Mentega adalah produk tenusu yang masih mempunyai nutrien-nutrien yang berkhasiat disebalik imejnya yang tinggi dengan lemak tepu.

Kajian-kajian yang dijalankan kebanyakkannya mendapati tiada perkaitan yang ketara antara pengambilan lemak tepu atau mentega dengan penyakit jantung, strok, penyakit kencing manis dan obesiti. Malahan, mentega mengandungi asid linoleik berkonjugat yang boleh membantu mengurangkan jisim lemak.

Ringkasnya, menjawab persoalan adakah mentega baik atau tidak untuk anda, mentega adalah baik untuk dimakan selagi kuantitinya dikawal dan tidak diambil secara berlebihan.